Goed voornemen
De kop is eraf, na twee weken begint het jaar 2022 al aardig op stoom te komen. Het begin van het nieuwe jaar wordt vaak geassocieerd met een frisse start, een goed moment om dingen anders te doen en de hoop dat in het nieuwe jaar zaken ten goede zullen keren.
Maar hoe houd je dat gevoel vast in een tijd waarin alles op zijn kop staat? Vandaag is het alweer de derde maandag van januari. December met de gezelligheid van de feestdagen is voorbij. Het leven heeft zijn gewone loop hernomen. De goede voornemens zijn gesneuveld en de hoop op een keer ten goede is vervlogen. De monotone somberheid van de korte, grijze januaridagen bedekt alles met een grauwe waas.
Er zijn veel signalen van gevoelens van neerslachtigheid en uitzichtloosheid. De vele crises die er op dit moment zijn, spelen daarin een grote rol. Ze zetten de hele maatschappij onder druk en treffen sommige groepen in onze maatschappij bijzonder hard. En het einde ervan is nog niet in zicht. Dan is het heel invoelbaar dat mensen de hoop op een keer ten goede verliezen en de moed opgeven. Die signalen klinken ook steeds luider. Hoe blijf je dan op de been?
Het vermogen om met de stress als gevolg van de moeilijke omstandigheden om te gaan, staat bekend als veerkracht. Het is niet zo dat die omstandigheden daarmee verdwenen zijn. Je voelt nog steeds de woede, het verdriet of de pijn, maar je kijkt door de omstandigheden heen, je staart je er niet blind op. Als je veerkrachtig bent, kun je zowel lichamelijk als psychisch blijven functioneren.
Binnen de gezondheidszorg wordt er veel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar veerkracht en hoe die mensen kan helpen het hoofd te bieden aan allerlei moeilijke gezondheidsproblemen, ook als die niet verbeteren, zoals bij chronische ziekten.
Meer dan ooit is er aandacht voor het belang van veerkracht voor zorgmedewerkers die voortdurend in moeilijke omstandigheden en onder grote druk zorg verlenen. Sinds het uitbreken van de coronacrisis zijn er veel initiatieven ontstaan om de veerkracht van zorgmedewerkers te versterken. Het gaat daarbij niet alleen om grote en ingewikkelde programma’s.
Het zijn ook heel algemene dingen die iedereen kan gebruiken: zoek verbinding met de mensen om je heen, familie, vrienden, mensen die je kent van vrijwilligerswerk of van de kerk. Dit geeft steun en helpt de moeilijke omstandigheden te dragen. Doe elke dag iets wat je voldoening geeft en je dag een doel geeft. Ga na wat jou in het verleden hielp om met moeilijke situaties om te gaan en probeer of dat nu ook zou kunnen helpen.
Blijf hoopvol, want ook al kun je de omstandigheden niet veranderen, je kunt je wel richten op wat je wel kunt doen. Zorg voor jezelf door activiteiten te doen die je leuk vindt, voldoende slaap te nemen en gezond te eten. En, ten slotte, kijk naar wat je wel kunt doen aan de lastige omstandigheden, maak een plan en onderneem actie. Dit alles kost tijd en gaat niet vanzelf, maar gaandeweg zal de veerkracht erdoor toenemen.
Misschien wel het beste middel om de veerkracht te versterken, wordt gegeven in het lied ”Count your blessings”, geschreven door Johnson Oatman jr. (1856-1922). Het is in het Nederlands bekend als ”Tel uw zegeningen” (lied 256 in de bundel van Johannes de Heer). Omdat ik het Engelse origineel van het refrein mooier vind dan de Nederlandse vertaling, geef ik hier de letterlijke vertaling van de Engelse versie:
„Tel uw zegeningen, noem ze één voor één;
Tel uw zegeningen, zie wat God heeft gedaan;
Tel uw zegeningen, noem ze één voor één
Tel uw vele zegeningen, zie wat God heeft
gedaan.”
Nu de goede voornemens van het nieuw jaar gesneuveld zijn, geeft dat ruimte voor een nieuw goed voornemen: dagelijks één voor één alle zegeningen van die dag tellen. „Het zal u verwonderen wat de Heere heeft gedaan!”
De auteur is universitair hoofddocent bij de afdeling verplegingswetenschap van het UMC Utrecht.
