Bijna twee weken de Arabische Zee doorkruisen, met schitterende zonsopkomsten en -ondergangen en een aangename temperatuur; het klinkt als vakantie. Maar voor mariniers is niets minder waar. In augustus maakte een zogenaamd Vessel Protection Detachment (VPD) van Defensie een tocht aan boord van ms Rolldock Storm. Het VPD –het 300e sinds 2011– beveiligde het meer dan 150 meter lange koopvaardijschip tegen mogelijke aanvallen van piraten. „Wij zijn het extra slot op de deur, zodat dat er geen rare dingen gebeuren”, vertelde de VPD-commandant, eerste luitenant der mariniers Merwin in het marinemagazine Alle Hens.

De mariniers maakten op het koopvaardijschip hun wapens en materialen in orde. Ook lasten ze een affuit voor mitrailleurs vast op beide brugvleugels. Verder gingen er zandzakken naar het bovendek en bevestigden ze concertina’s, het bekende scheermesjesprikkeldraad, aan de reling van het immense vaartuig.

Het spannendste deel van de reis voor de elf militairen was de passage van de Zeestraat van Bab al-Mandab, tussen Djibouti en Jemen. Merwin: „Vooral ’s avonds vlak voor het donker en ’s ochtends bij het eerste licht was het opletten; dan vallen piraten het liefste aan. Bij duisternis is die kans kleiner; ze hebben niet de middelen om ’s nachts een varend schip te enteren. Dat is voor hen te gevaarlijk, want stel dat er bewaking aan boord blijkt te zijn. De passage ging goed.”

Broedplaats

De Golf van Aden is berucht. Deze zeestraat tussen Jemen en Somalië ligt in het verlengde van het Suezkanaal en geldt als een broedplaats van piraten. Eind november schoot de Deense marine nog vier mensen dood in een antipiraterijactie in de Golf van Guinee, nabij Nigeria. De piraten kwamen dan wel in een vuurgevecht terecht met de Denen, maar waren waarschijnlijk onderweg naar een Nederlands schip.

De zeevaartsector roept al jaren om particuliere bewapende beveiligers aan boord. Vanaf 1 februari 2022 mag dat dan eindelijk, na dertien jaar lobbyen. De Eerste Kamer stemde eind november in met een wetswijziging die dat mogelijk maakt. Nederland is een van de laatste Europese landen die de inzet van particuliere gewapende beveiligers toestaat.

Annet Koster, directeur van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR), is blij met de maatregel. „Eindelijk is het zover en kunnen onze schepen en mensen beveiligd door gevaarlijke wateren varen, óók als de inzet vanuit Defensie niet mogelijk is. Nederland loopt bovendien niet langer uit de pas in vergelijking met andere Europese maritieme landen.”

Wens

Het aan boord nemen van particuliere beveiligers is al dertien jaar een wens van de rederijen, maar lag politiek gevoelig. De overheid heeft immers het geweldsmonopolie, en daar werd tot nu toe niet aan getornd. Met deze wet wordt die verantwoordelijkheid nu ook aan derden gegeven. Op Defensie was het vaak wachten. Commerciële bedrijven kunnen sneller handelen.

Beveiligingsbedrijven die Nederlandse schepen willen beveiligen, moeten bij de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) een vergunning aanvragen. De ILT verwacht dat vooral buitenlandse bedrijven interesse hebben. Wanneer gevaar dreigt, moet de beveiliger eerst een waarschuwingsschot in de lucht lossen. Sorteert dat geen effect, dan wordt voor de boeg van het piratenschip geschoten en vervolgens op de motor. Als ook daarmee het gevaar niet is geweken en de situatie levensbedreigend is, dan mag de beveiliger op de niet-vitale delen van het lichaam van de piraat schieten. Camera’s en microfoons die de beveiligers met zich meedragen, leggen de handelingen vast.