Wat staat er in dat document?

Het is een schets voor een regeerakkoord, geschreven door VVD en CDA. Het stuk dateert van september, kort voor D66 weer aanhaakte bij de formatie. Het bevat opmerkingen en voorstellen over tal van onderwerpen, maar is vooral interessant omdat het laat zien welke concessies liberalen en christendemocraten sowieso wilden en willen doen om D66, zoals dat heet, comfort te bieden. Zo komen zij deze partij verregaand tegemoet inzake klimaatbeleid, stikstof, woningbouw, bestrijding van armoede en het uitnodigen van meer erkende asielzoekers. Op al deze terreinen zijn beide partijen bereid, ook in financiële zin, fors te investeren. Overigens vinden VVD en CDA wel dat bij een effectief klimaatbeleid een zwaardere inzet nodig is op kernenergie.

Staan in het document ook thema’s die specifiek het programma van de ChristenUnie raken?

Een deel van de concessies aan D66 zullen tevens bij Segers en de zijnen een dankbaar onthaal vinden. Gunstig voor hen is verder dat artikel 23 van de grondwet, volgens dit stuk, ongemoeid blijft. En ook dat VVD en CDA bereid zijn de zogeheten kostendelersnorm in de Algemene Bijstandswet aan te passen. Over medisch-ethische zaken rept het document niet.

Informateur Remkes zegt dat deze paperassen nu geen rol meer spelen in de formatie…

Dat klinkt als een al te gemakkelijk bagatelliseren van een pijnlijke fout. Als het stuk niet meer relevant is, zou Segers het niet bij zich gehad hebben in de trein. Tegelijk geldt dat wij buitenstaanders op moeten passen al te vergaande conclusies te trekken uit één stuk papier dat we in handen hebben gekregen. Doordat we de context van zo’n stuk deels missen en allerlei andere documenten níét kennen, slaan we in onze interpretatie snel de plank mis.

Jazeker, het document laat iets zien van de richting waarin de formatie zich ontwikkelt: een regeerakkoord met veel groene en progressieve doelstellingen. Toch kan het eindresultaat over enkele weken nog best gaan verrassen.

Toen in maart dit jaar informateur Ollongren per ongeluk een formatie-A-viertje toonde, leidde dat tot veel ophef en lag het proces op zijn gat.

Zeker, maar de huidige blunder is daarmee niet te vergelijken. Wát Ollongren toen toonde („Omtzigt, functie elders”), was veel explosiever dan het document dat Segers liet slingeren. De kalme, summiere reacties van alle onderhandelende partijen laat zien dat de formerende politici zich door dit incident niet van de wijs laten brengen.

Een „hoge D66-bron” zei tegen de Volkskrant: „Als VVD en CDA ons bij voorbaat al een beetje tegemoet kwamen, kunnen we er nu nog méér bij gaan vragen.” Zit daar wat in?

Leuk bedacht, maar daar zullen Rutte en Hoekstra niet in trappen. Wel zijn zij er nu nóg meer bij gebaat snel tot een akkoord te komen, om zo –als dat mogelijk is– aan het framen van het in wording zijnde regeerakkoord als een links werkstukje vlug een einde te maken.

Wat het treindocument uiteindelijk vooral laat zien is dat oud-formateur Hamer groot gelijk had toen zij in de zomer stelde dat betrokken partijen snel tot een akkoord konden komen als zij de angst voor foute beeldvorming maar los zouden laten en bereid zouden zijn langs de inhoudelijke weg constructief aan de slag te gaan. Met het openbaar komen van de schets van VVD en CDA is het bewijs voor Hamers stelling eens te meer geleverd.