Veertig exact dezelfde binnenvaarttankers in één serie: Concordia Damen sleepte daarmee de grootste order ooit in de binnenvaartgeschiedenis binnen, zei technisch directeur en projectleider Bert Duijzer (44) eerder dit jaar. Bovendien gaat het om schepen met een LNG-elektrische aandrijving. Geteld bij de omvang van deze order sorteert toekomstig rompbevrachter Shell duidelijk voor op deze techniek. Shell krijgt als charterpartij de controle over de schepen, maar heeft JP Morgan aangetrokken als investeerder en eigenaar.

„De toepassing van LNG in de binnenvaart krijgt hiermee een forse impuls”, beaamt Duijzer. De werf heeft genoeg capaciteit om andere orders aan te nemen, maar het blijft vooralsnog rustig. Duijzer: „De markt wacht eerst de praktijkprestaties van de huidige serie af. Als die positief uitpakken, verwacht ik dat meer klanten met dit concept bij ons aan de slag willen gaan.”

Naar zijn indruk komt het met die prestaties wel goed. „De huidige periode van testen en proefvaren is natuurlijk zoals altijd wel spannend, maar alle seinen staan tot nu toe op groen.”

Met de keuze voor LNG zet hun huidige grote klant zich overigens niet voorgoed met deze veertig tankers vast. Duijzer: „In het ontwerp hebben we rekening gehouden met de mogelijkheid dat batterijpakketten op termijn de LNG-aangedreven generatorsets als stroombron van de elektromotoren kunnen gaan vervangen.”

Onderaannemers

De hele regio rond Werkendam plukt intussen de vruchten van de mega-order. Al die onderaannemers zijn net als Concordia Damen tot 2024 zeker van werk. Hetzelfde geldt voor de Nederlandse scheepsmakelaar Gebr. De Jonge in Lochem (Gelderland). Die is eigenaar van Shipyard Kladovo, de scheepswerf die de casco’s bouwt voor Concordia Damen. Ze ligt aan de Donau in het Servische stadje Kladovo.

Tot nog toe loopt alles volgens schema. Tegelijkertijd geeft de huidige situatie op de wereldmarkt de nodige hoofdbrekens. „Het materialentekort en de daarmee samenhangende prijsstijgingen van vooral koper en staal hebben invloed op heel het project. Het is daarmee dus ook een spannende tijd”, weet Duijzer.

Niet in de eerste plaats voor Concordia Damen: vooraf heeft de werf tenslotte de prijzen met al haar onderaannemers beklonken. „Maar dat het risico hiermee volledig bij subcontractors ligt, vinden wij een te gemakkelijke uitvlucht voor ons als opdrachtgever”, vindt de technisch directeur. „Naar ons idee hebben we een bepaalde zorgplicht: we doen dit project met elkaar.” De motieven voor deze instelling zoekt hij onder meer in de christelijke achtergrond van de Werkendamse onderneming. „Als iedereen het goed heeft, hebben wij het ook goed.”

Voorafgaand aan het proces heeft de Werkendamse werf daarom veel tijd gestoken in het op één lijn krijgen van alle onderaannemers. Zoals de werf in Kladovo. „We hebben bijvoorbeeld uitgezocht hoe ze efficiënter patronen uit staalplaten konden snijden. Juist als je veel van dezelfde schepen bouwt, kun je het overschot van het ene casco gebruiken voor het volgende. Hierdoor hebben we het snijverlies met 2 procent verminderd. Op zo’n grote order als deze scheelt dat veel.”

Ook voor andere onderaannemers maakt de omvang van het project het lonend om te speuren naar mogelijkheden voor een efficiënter productieproces. Duijzer: „En iedereen in de productieketen profiteert ervan als het één van ons zijn proces weet te verbeteren.”

Als voorbeeld in eigen land noemt Duijzer CCM3 in Werkendam, een onderaannemer die sinds ruim vijf jaar motoren, pompen en leidingen inbouwt in schepen van Concordia Damen. Duijzer: „Het op de schepen plaatsen van de LNG-tanks van elk 60.000 liter gaf daar best een beetje opzien.” Per schip zou dat minstens een werkdag in beslag nemen, schatte CCM3. „Wij hebben hierop meegedacht, hulpstukken gemaakt en geadviseerd de tank met een containerkraan op de containerterminal in Gorinchem te plaatsen. Nu kost het plaatsen van een tank maar 3,5 uur. Zo’n kleine tijdwinst scheelt voor ons allemaal.”

Dat adviezen dankzij de orderomvang veel meer opleveren, geldt ook voor de werf in Kladovo. „Als we bij een bezoek aan een werf tips geven, zoals eerder in China, Paraguay en Brazilië, nemen ze hooguit 20 of 30 procent ervan over. De cultuur daar is anders dan hier, we komen maar een enkele keer langs en zitten er ver vandaan. In Kladovo komen we zo’n beetje elke drie weken. „Doordat we nu een meerjarig traject met elkaar doorlopen, kunnen we bij elk vervolgbezoek de resultaten evalueren.”

Tegenslagen

Tegenslagen in de keten bleven het project niet bespaard, zoals bij de ontwikkeling van het LNG-elektrische systeem onder de sinds 2020 geldende Fase V-norm voor hoofdmotoren. „Dat was nieuw voor iedereen. Maar met elkaar hebben we het kunnen oplossen. Voordeel is ook dat we alleen bij het eerste schip dit soort dingen hebben moeten oplossen: bij de bouw van de andere schepen lopen we daar niet meer tegen aan.”

Ook de containercongestie en de hierdoor oplopende tekorten aan onder meer elektronica is nog geen factor van betekenis. „Voor zeker de eerste tien tot vijftien schepen hebben alle onderaannemers en wij de materialen al binnen.”

Na de naderende oplevering van de eerste LNG-binnenvaarttanker levert Concordia Damen naar verwachting zo ongeveer elke maand de volgende in serie. Als alles op rolletjes loopt, komt eind 2024 de laatste tanker van de serie in de vaart. De tankers zullen onder meer minerale oliën gaan vervoeren tussen Antwerpen, Amsterdam, Rotterdam en het Rijnnetwerk.