Zuid-Afrika gaat op 1 november naar de stembus om nieuwe gemeenteraden te kiezen. Voor alle verkiezingen in Zuid-Afrika geldt dat ze om de vijf jaar worden gehouden. Nu zijn de gemeenteraden aan de beurt. Maar liefst 357 politieke partijen doen er aan de verkiezingen mee. De nieuwe gemeenteraden zullen vervolgens de nieuwe burgemeesters kiezen.

De regeringspartij ANC domineert in acht van de negen provincies. De enige provincie die geen ANC-regering heeft, is Wes-Kaap. Hier regeert de Demokratiese Alliansie (DA), met Helen Zille als hoofd van de provinciale regering. Kaapstad is een DA-stad. Andere grote steden in Zuid-Afrika, zoals Johannesburg, hadden enige tijd ook een meerderheid van de DA plus coalitiepartners, maar die is inmiddels verdwenen.

Het ANC heeft aangekondigd dat het Kaapstad wil heroveren, nadat de DA haar positie bij de vorige verkiezingen juist had versterkt. President Ramaphosa heeft keer op keer verklaard dat alleen het ANC de grote problemen van het land kan oplossen en ook op lokaal niveau weer de macht in handen moet krijgen.

Of dit een soort ”vlucht naar voren” van president Ramaphosa is, valt niet uit te sluiten. Het gevoerde beleid van het ANC op alle regeringsniveaus laat immers maar één conclusie toe: een oppermachtig ANC is voor Zuid-Afrika geen zegen maar een ramp geweest. Het ANC was niet bij machte de corruptie in eigen gelederen een halt toe te roepen. Het lager en het middelbaar onderwijs falen in het verwezenlijken van fundamentele doelstellingen. De energievoorziening hapert tot op de dag van vandaag. Niet alleen valt de elektriciteit regelmatig uit, ook worden de energiecentrales gestookt met (soms ondeugdelijke) steenkool.

De tegenstelling tussen arm en rijk is schrikbarend groot. Het werkloosheidcijfer is torenhoog. De sociale verhoudingen zijn een ramp. De helft van de Zuid-Afrikaanse kinderen groeit op in een eenoudergezin. De vader is vaak met de noorderzon vertrokken. De moorden op boeren ontwrichten de agrarische gemeenschappen. Het geweld in de grote steden is enorm. De wrede moord vorige week op de predikante ds. Liezel de Jager in Amanzimtoti (Kwazulu-Natal) is een voorbeeld van wat er dagelijks voorvalt. Ten slotte is het opvallend dat het Afrikaans als taal van vooral de Wes-Kaap het nog steeds moet ontgelden en zelfs door ministers als koloniaal overblijfsel wordt beschouwd.

De enige juiste houding van het ANC zou zijn: boete doen voor al de fouten en tekortkomingen die vanaf de eerste algemene verkiezingen in 1994 een sluipend proces van afbraak hebben gevormd. Hopelijk zien de kiezers dat komende maandag en domineert niet opnieuw de diep verankerde rancune jegens de Europese Zuid-Afrikanen die als de bron van alle kwaad worden beschouwd en met de DA worden vereenzelvigd.

Zuid-Afrika is een land dat rijk is aan grondstoffen voor de mondiale nijverheid. De infrastructuur was tot voor kort voortreffelijk en van wereldklasse. De eindeloze velden, de stranden en de bergen zijn van een weergaloze schoonheid. De bevolking is voor het grootste deel zeer gelovig en op christelijke morele waarden georiënteerd. Hoe kon het dan zo erg misgaan in dit vroeger zo gerespecteerde land?

Het ANC van Nelson Mandela is treurig genoeg de belangrijkste veroorzaker van de neergang van Zuid-Afrika. Integriteit en onkreukbaarheid van de ambtenaren, mensen die geacht worden de samenleving te dienen en voor te gaan in het streven naar burgerschap en verantwoordelijkheid, ontbraken. Men verrijkte zich, lapte degelijke vak­kennis aan zijn laars, benoemde incompetente partijgenoten op lucratieve posities en gaf geen zier om de verliezers die in armoede leefden.

De komende verkiezingen kunnen een verschuiving van de macht laten zien waardoor het ANC wel wakker moet schrikken. Het gunstigste scenario is dat een niet-raciale partij zoals de DA ten minste evenveel politiek gewicht krijgt als het ANC. Diversiteit in de democratisch gekozen regeringslichamen zal het monopolie van het ANC doorbreken en dit geliefde land (Alan Paton: ”Cry, the beloved country”) weer perspectief bieden.

Dr. Hans Ester doceerde Zuid-Afrikaanse letterkunde in Nijmegen en Potchefstroom