Bregman heeft van kind af aan belangstelling voor geschiedenis gehad. Als lagereschooljongen was hij op maandagavond na catechisatie steevast te vinden bij de boekenuitleen van de hervormde jongelingsvereniging in Benthuizen. Hij werd gegrepen door de Louis Wessels-serie van L. Penning over de Boerenoorlog. „Louis Wessels was mijn stralende held. Maar ook in de snaakse Blikoortje kon ik me aardig vinden.”

Later overwoog Bregman zelfs om geschiedenis te gaan studeren. Maar uiteindelijk werd het toch Nederlands, hoewel zijn vader heimelijk had gewild dat hij dominee was geworden. „Op de kweekschool in Gouda is mijn liefde voor literatuur ontwaakt, in de lessen van J. Koppejan.”

1. Elckerlijc: De mens moet gaan sterven

„Als docent Nederlands heb ik in de klas altijd ”Elckerlijc” voorgelezen. Het is een allegorisch stuk, een moraliteit uit de middeleeuwen. Elckerlijc –”ieder mens”– wordt opgeroepen door de Dood, maar hij probeert er op allerlei manieren onderuit te komen. Natuurlijk is het een door en door rooms-katholiek boekje, want uiteindelijk komt Elckerlijc door de biecht bij de priester terecht die hem absolutie schenkt. Maar de boodschap dat elk mens moet sterven is van belang. Dat heb ik ook geprobeerd aan de klassen over te brengen. Het thema van de dood heeft me van jongs af geraakt. Toen ik vijf jaar was, stierf mijn twee jaar oudere broertje aan leukemie. Dat heeft toen diepe indruk gemaakt. Ik weet nog dat mijn moeder zijn portret een keer van de wand haalde, omdat ik er maar naar bleef kijken en steeds maar vroeg: Waar is Jopie?”

2. Jan Luyken: Jesus en de ziel

„In de vierde klas van de kweekschool kwam Jan Luyken op mijn weg toen ik een onderwerp zocht voor mijn scriptie. We kennen Luyken als een stichtelijke rijmer, maar dit boek, dat hij kort na zijn bekering schreef, is een literair hoogtepunt. ”Jesus en de ziel” uit 1678 beschrijft in dichtvorm de pelgrimage van de ziel naar Jezus.” Bregman draagt het eerste gedicht voor: ”De Ziele door den treck des Vaders opgewekt.” „Prachtig, hè? Na elk gedicht volgt dan een ”Goddelijk antwoord” met teksten uit de Bijbel, een plaatje en een commentaar. Dat laatste is afkomstig van de Duitse mysticus Jacob Böhme, door wie Luyken sterk is beïnvloed. In mijn scriptie was ik erg lyrisch over het boek, te weinig kritiekloos. Koppejan zei tegen me: Zul je niet vergeten dat je gereformeerd bent opgevoed? Het legt ook bloot dat ik in mijn diepste wezen een gevoelig ventje ben. Maar het literaire sprak me toen erg aan. Tegelijk herkende ik veel bevindelijke termen; ik kon me identificeren met de gang die Luyken schetste, want ik besefte dat ik die óók moest gaan.”

3. William Guthry: Des Christens groot interest

„Dit boekje stond in de boekenkast van mijn vader. Ik heb al jong van hem het gotische schrift geleerd. Van mijn opoe mocht ik de Keurbijbel uit 1730 lezen – ik was geïnteresseerd in alles wat gedrukt was. Rond mijn twintigste zag ik ”Des Christens groot interest” staan, ik was in die tijd duidelijk zoekende. Bij Guthry vond ik diepere antwoorden op mijn levensvragen dan bij Luyken. Met een voorbeeldgebed laat Guthry zien hoe een christen zich voor God neerlegt en een verbond met Hem sluit. Dat heeft grote indruk op me gemaakt en is me altijd bijgebleven. Als een mens zo ver mag komen… Het persoonlijk sluiten van een verbond met de Heere, je aan Hem overgeven, het schriftelijk vastleggen en je handtekening eronder zetten. Soms gebeurde dat met het eigen bloed.”

4. Simon Oomius: Satans vuistslagen

„In die tijd ben ik ook gegrepen door dit boekje van Oomius. Je zou zeggen: wat moet een jongen van twintig daarmee? Het is zo dat ik in mijn jonge jaren ben gekweld door invallende godslasteringen. Dat is iets gruwelijks. Het begon al jong; ik weet nog waar ik was: ik lag ’s avonds in de bedstee, en kon niet slapen. En ineens: een nare gedachte over God. Ik heb mijn vader er eens bij geroepen, maar hij wist er ook geen raad mee. Hij heeft toen een kort gebed met me gedaan; dat gaf even wat verlichting, maar de gedachten bleven. Heel mijn mulojaren zijn er door overschaduwd, al kon ik ze gelukkig wel eens kwijtraken door hard te werken voor school. Het boekje van de oude schrijver Oomius was voor mij een medicijn. Hij schrijft dat die gedachten zijn als een pijl die op je af geschoten wordt, een inblazing van de duivel. Want je wilt dit zelf niet. Later heb ik als ouderling regelmatig in de gemeente ervaren dat meer mensen hier last van hebben. Ik heb wel eens gedacht dat ik het dáárom heb moeten meemaken. Ik kon met vaste overtuiging zeggen: Als het zo ligt dat het tegen je wil gebeurt, mag je het naast je neerleggen.”

5. Dostojevski: De gebroeders Karamazov

„Ik ben mijn loopbaan begonnen als onderwijzer op de lagere school in de Ridderkerk. In dat eerste jaar had ik 51, 52 leerlingen in de vijfde klas. In de kerstvakantie was ik aan het einde van m’n Latijn. Om even in een andere wereld te komen heb ik ”De gebroeders Karamazov” van de Russische schrijver Dostojevski gelezen, een enorme pil. Uit dat boek is de figuur van de grootinquisiteur van Sevilla me bijgebleven. Deze man komt in zijn grote zogenaamde rechtzinnigheid zelfs tot een veroordeling van Jezus Christus. Het boek hield me in de greep, al studeerde ik toen nog geen Nederlands. En dan merk je weer hoe groot de macht van de duivel is. Hier zie je de mens in zijn meest listige openbaring. Hij kan zo ver komen dat hij vanuit een vermeende orthodoxie zijn Zaligmaker verloochent. Dat heeft me aangegrepen; kennelijk is een mens daartoe in staat. Dostojevski ontleedt de mens tot in zijn meest afgrondelijke diepte.”

6. Jacoba M. Vreugdenhil: Een meisje als Lientje

„Als docent Nederlands ben ik vooral in de jaren zeventig en tachtig de christelijke literatuur gaan ontdekken. ”Een meisje als Lientje” van Jacoba Vreugdenhil kocht ik bij Lindenberg in Rotterdam, waar ik vaak kwam. Het is een van de diepste christelijke boeken die ik ken. In deze roman proefde ik iets van het moderne besef, iets existentieels. Op de eerste bladzijde overlijdt Lientje Otten, pas 22 jaar. Ze was een beeldschoon meisje, niet echt christelijk opgevoed. Als de rouwbrief bij vrienden en kennissen binnenvalt, komen er allerlei herinneringen aan Lientje boven, die samen haar levensverhaal vormen. Dat is zo weergaloos knap! Er is een wereldse jongen die haar de dansvloer optrok en een gereformeerde jongeling die tóch wel een bioscoopje voor haar overhad. Maar ook een jongeman van ernstiger snit, met wie ze één keer naar de kerk aan de Boezemsingel in Rotterdam ging; de dominee had een klagelijke stem, maar ze merkte wel dat hij iets te zeggen had. En dan, in een soort nabeschouwing, vraagt de vertelfiguur zich af: Waar is Lientje? Ze was gedoopt, ze had een antenne voor het geestelijke leven, een verlangen naar God. Maar toch die vraag. Een verwijzing naar Boven. Een magistraal boek.”

7. Alexander Comrie: Het ABC des geloofs

„Een groot deel van mijn latere leven is gestempeld door het hertalen van theologische klassiekers voor verschillende uitgeverijen. Ik maakte zodoende kennis met Koelman, Teellinck, Comrie en anderen. Het ”ABC des geloofs” van Comrie is met name daarom zo’n mooi boekje omdat het allerlei facetten van het geloofsleven laat zien; dat vind ik prachtig, echt heel mooi. Als je alleen al de inhoudsopgave bekijkt. Dit boek heeft mij bijzonder aangesproken. De grote en de kleine in het geloof wordt erin meegenomen. En soms zeg ik: Ach, ik hoop dat ik een kleintje mag zijn… Want er valt nog zo veel te leren. Dit is voor mij persoonlijk een rijk boekje geworden. Ik herken er veel in. Ik ben dankbaar dat ik op de weg van het hertalen ben gezet.”