Veel jonge christenen die wij ontmoeten zijn loyale zoekers met een open blik. Op zoek naar echtheid, duiding en gevoelig voor barmhartigheid in een gebroken wereld. In deze bijdrage geven we weer wat we leren vanuit ontmoetingen met jongvolwassenen op de jaarlijkse zomerschool die vanuit het Panel Presentie georganiseerd wordt. Na acht edities delen we zes observaties, die gaan over de existentiële ontdekkingstocht hoe je als christen mag, moet en kunt staan in deze tijd.

Jonge mensen zoeken naar echtheid. Helemaal in een wereld met nepnieuws, van glamour en succes op alle media. Die honger naar echtheid heeft een mooie kant omdat het niet alleen moet gaan om de reproductie van waarheden in de vorming maar om de innerlijke overtuiging eronder. Als die echtheid er is, is dat merkbaar. Dan gaat het niet alleen om strakke antwoorden en succes maar is er ook de eerlijkheid over strijd en falen. Mensen die het echte leven en de geleerde lessen delen, zijn kwetsbaar en geloofwaardig.

Echtheid vraagt om openheid, in woorden en gedrag. Ook als we niet altijd antwoorden hebben maar daar nog naar zoeken. Die combinatie van echtheid en eerlijkheid overtuigt jonge mensen het meest. Een echt christelijk leven kent naast zekerheid ook strijd en twijfel. Echtheid kent het overweldigende gevoel van het niet weten en niet kunnen. Die maakt klein en bescheiden en dat bepaalt de wijze van spreken over waarheid en zekerheden.

Open

Veel jongvolwassenen die we ontmoeten hebben een openheid naar de eigen traditie en stellen tegelijk nieuwe vragen naar hoe die traditie antwoorden geeft op de vragen van nu. Er is onder jongvolwassenen veel minder angst om open te denken. Ze kijken vaak breder dan de eigen gemeente en zien daarmee ook meer opties. Het je laten aansporen en gezeggen vanuit andere christelijke stromingen is nadrukkelijk een mogelijkheid die verkend wordt.

Het is de kunst voor hen die een stukje meelopen op het levenspad van jongvolwassenen om bij deze openheid de juiste vragen te stellen en bewustwording te vergroten. De waarde van de eigen traditie en trouw zijn daarin belangrijke begrippen. Zonder eerlijke vragen makkelijk af te serveren, is het bevragen van motieven en het overwegen van consequenties van keuzen door jongvolwassenen belangrijk. Evenals de notie dat het postmodern denken ook kerkmensen volop in de greep kan hebben.

Veel jongvolwassenen nemen initiatief en starten een open zoektocht. Een te snel of te stevig oordeel schrikt hen daarin af. De indringende vraag daarbij is welke ruimte ze van hun omgeving krijgen. Deze zoektocht vindt deels digitaal plaats, maar ook onder contacten in werk en studie wordt er breed gezocht naar wat verbindt en wat nodig is voor de vraag hoe je in deze tijd als christen moet staan.

Keerzijde is dat gevoel hierin nogal eens een belangrijk factor is en kennis van historie, valkuilen en ”lessons learned” minder mee lijken te doen in het maken van keuzes. Daarom is luisteren door ouderen van groot belang. Het geeft de ander in meerdere opzichten de ruimte, zonder de verbinding kwijt te raken.

Intens

Jongeren die we in de zomerschool ontmoeten, beleven de huidige tijd als intens. Ze zijn betrokken, worden geraakt door wat over ons komt, willen daarover spreken en nadenken. We leven in een spannende wereld. En juist jongeren ervaren dit aan den lijve.

Tim Keller verwoordt die intensiteit in zijn boekje ”Een aantrekkelijk evangelie” met de constatering dat de moderne mens niet alleen niet meer naar de kerk gaat, maar dat hij de kerk slecht vindt voor mensen. Een obstakel voor vooruitgang. Christelijke opvattingen over bijvoorbeeld seksualiteit zijn gevaarlijk, een beperking van onze vrijheid. Treed je als christen de seculiere westerse mens tegemoet, dan sta je daardoor al gelijk op achterstand. En dat voelen we. Tolerantie staat hoog in het vaandel, maar op moreel vlak is er sprake van intolerantie, vijandschap en haat. Dat maakt het leven voor christenen spannend en intens.

Moreel kompas

Er is een grote behoefte aan duiding van de dingen die gebeuren en aan richtingsbesef. Een maatschappij die zonder richtinggevende moraal is georganiseerd en functioneert, loopt tegen grote problemen aan. Die worden we steeds meer gewaar. En dat vraagt om richting, om mensen die richting kunnen wijzen. Jongeren zijn daarnaar op zoek, en zijn daar erg ontvankelijk voor. Op zo veel terreinen zijn er morele kwesties aan de orde. In je studie wordt je vaak uitgedaagd om ook je eigen mening te vormen. En daarbij heb je behoefte aan richting, een moreel kompas, gebaseerd op de waarheid, het Evangelie. En je moet leren dit te hanteren in je vraagstukken waarmee je in studie, werk en persoonlijk leven in aanraking komt.

Het lijkt erop dat de lange christelijke traditie waarin we staan nu meer waarde krijgt. Er is honger naar hoe we als christen in deze wereld hebben te staan. Op welke manier onze bronnen, allereerst de Bijbel, ons daarin kunnen helpen. Maar ook belangstelling voor christelijke denkers die ons daarin kunnen voorgaan en voor de nalatenschap van de grote geesten uit onze christelijke geschiedenis. Jongeren beseffen meer dan ooit hun relevantie. Ze zijn op zoek naar deze bronnen en hoe je die kunt toepassen in je leven van elke dag. Verschillende studenten in de zomerschool vonden dat ze te weinig lezen en namen zich voor om dit te veranderen. Ze noteerden ijverig ook titels van boeken die door sprekers werden genoemd. Tijd maken voor de belangrijke dingen, dat is meer dan ooit nodig.

Tussentijd

Ds. J. A. W. Verhoeven publiceerde pas ”Hoop en heiliging”. De ondertitel van dit boek, ”Leven met Christus in de tussentijd”, hebben we tijdens de zomerschool een paar keer genoemd. Die vertolkt het juiste perspectief om duiding te geven aan wat ons overkomt. Dat perspectief, dat deze wereld niet blijft maar er een andere wereld komt waar gerechtigheid woont, behoedt voor paniek en depressiviteit, bewaart voor overspannen verwachtingen van klimaatmaatregelen. Het is een houding die ons richt op onze taak, om in het hier en nu te leren leven voor Gods aangezicht en Hem te dienen met de gaven die Hij gaf.

Dat is leven als burger van twee werelden. Niet onverschillig of paranoïde maar in de hoop en verwachting van Hem Die komt en gekomen is. Betrokken maar ook met de distantie dat het hier beneden niet is. Verantwoordelijk en ontspannen. Het geheim is te leven uit en aan Zijn hand. Die pendelbeweging geven we jongvolwassenen mee. De beweging van het ”nog niet” en het ”nochtans”. Totdat Hij komt.

De auteurs zijn respectievelijk bestuurder van de RMU en bestuurder van Driestar educatief.