Het heeft ook te maken met de hoge doelen die alle partijen zichzelf na de toeslagenaffaire stellen inzake een nieuwe bestuurscultuur. Iedereen wil een dunner regeerakkoord, betere informatievoorziening aan de Kamer, minder coalitieoverleg en minder hijgerige debatten over de waan van de dag.

Dat is nogal wat. Taalkundigen en voorlichters weten dat het opstellen van een korte brief vaak meer tijd kost dan het schrijven van een lange. Zo zal ook het schrijven van een kort akkoord een taaie klus worden.

Toch is dát, als het om die nieuwe bestuurscultuur gaat, nog niet het lastigste. Het allermoeilijkste betreft het verbeteren van minder concrete en meetbare zaken, zoals de omgangsvormen tussen zowel het kabinet en de Kamer als tussen Kamerleden onderling. Ook daaraan moet in Den Haag hoognodig gewerkt worden.

Let wel: met stevige debatten en harde, zakelijke confrontaties is niets mis. Schadelijk voor iedereen is echter het verspreiden van kwalijke geruchten, het lekken uit besloten overleggen en de persoonlijke aanvallen en pogingen tot karaktermoord die in politiek Den Haag steeds meer in zwang lijken te raken.

Drie voorbeelden binnen twee weken: Remkes die door D66-voorlichters verweten werd te veel alcohol te hebben genuttigd. Hoekstra die sommige partijen werd afgeschilderd als een hypocriet omdat hij jaren terug, zonder dat hij zich daarvan bewust was, geld belegde via een belastingparadijs. Kaag die, nadat zij binnenskamers een vergelijking maakte tussen gradaties van betrokkenheid bij een coalitie en diverse lidmaatschapsvormen van een tennisclub en die nadrukkelijk aangaf dat de vergelijking slechts voor intern gebruik was, hem de volgende dag teruglas in de Telegraaf.

Nee, zeg bij dat soort zaken niet te snel: dat hoort bij het politieke spel. Of: je moet als politicus tegen een stootje kunnen. Of: als er excuses zijn aangeboden moet er zand over. Dat is te gemakkelijk.

SGP-leider Van der Staaij gebruikte, met het oog op dit soort zaken, in het Kamerdebat van vorige week over het eindverslag van informateur Remkes een verhelderend beeld. „Bij een zieke man”, zei hij, „kwam iemand langs, omdat hij het goed wilde maken, nadat hij over hem lasterpraatjes had verspreid. „Wil je het goedmaken”, zei de zieke man, „neem dan dit hoofdkussen vol veren en ga naar de kerktoren van deze stad, stort die veren uit over de hele stad en ga ze daarna allemaal weer verzamelen.” „Dat kan niet”, zei die man beduusd. „Precies”, zei de zieke man, „je kunt het niet zomaar goedmaken als je roddelpraatjes hebt verspreid.” Wees daarom voorzichtig met wat je zegt over anderen.”

Hoofdredactie