Om duurzamer te werken en toch over voldoende schoon water te beschikken voor de glastuinbouw wordt er in het Westland gewerkt aan een plan om rioolwater extra te zuiveren en geschikt te maken voor het gebruik bij de teelt van groente, bloemen en fruit. Technisch kan het, aan de financiële onderbouwing wordt nog gewerkt.

Een van de mogelijkheden is om water uit de rioolzuiveringsinstallaties in Den Hoorn en Hoek van Holland niet langer in zee te lozen maar te gebruiken voor de kassen.

Het hoogheemraadschap van Delfland noemt het een mooie manier om minder zoet water aan de bodem te onttrekken en toe te werken naar een circulair gebruik van water. „We moeten slimmer gebruikmaken van het zoete water dat we hebben”, formuleert woordvoerder Harald ten Dam. „Het water dat we nu nog lozen is eigenlijk al best goed.”

Rioolwater wordt in een zuiveringsinstallatie ontdaan van ziektekiemen en andere kwalijke stoffen en geloosd op het oppervlaktewater. In dit geval komt daar een extra behandeling overheen zodat het geschikt is voor het bevloeien van de gewassen in de glastuinbouw, aldus Guus Meis van Glastuinbouw Nederland.

Bassin

Op dit moment vangen tuinders regenwater op en bewaren dat in bassins. En als er tekorten dreigen, pompen ze water op uit de bodem. Het aantal tuinders dat zijn water uit de sloot haalt is niet zo groot omdat het maar voor enkele gewassen bruikbaar is. De meeste glastuinders telen op steenwol of kleikorrels en maken gebruik van water waar bijna geen zouten in zitten, aldus Meis. „Te veel zout is schadelijk voor de gewassen. Ook belemmert het het hergebruik van water dat nodig is om de uitstoot van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen in 2027 nagenoeg te stoppen.”

Glastuinders gebruiken veel water, het meeste verdampt. Meis verwacht geen sterke stijging meer. „Misschien met een paar procent omdat de teelten intensiever worden. Veel kassen komen er niet meer bij. Daarvoor is de vraag naar grond voor andere bestemmingen, zoals woningbouw, te groot.”

Het oppompen van grondwater uit diepten van zo’n 40 meter is niet erg duurzaam omdat het bijdraagt aan de bodemdaling. Daar kampt het westen van Nederland, zeker in de veengebieden, toch al mee. Nadat het grondwater is ontdaan van zouten, wordt het eruit gefilterde zout –”brijn”– teruggepompt in een dieper gelegen zoute waterlaag. Dat versterkt de natuurlijke verzilting van de bodem die het gevolg is van de stijging van het zeewaterpeil. Dit mag nog tot juli volgend jaar, dan loopt de ontheffing voor ”brijninjectie” af en moet er een oplossing zijn voor dit probleem waar de tuinders op den duur ook zelf last van krijgen.

Meis wijst erop dat de dikke kleilagen die het bovenste ”brakke watervoerende pakket” in de bodem scheiden van het dieper gelegen zoutwaterpakket, op den duur zout water kunnen doorlaten, waardoor de ondiepere waterlaag zouter wordt. „Het uitdiepen van de Nieuwe Waterweg bijvoorbeeld zorgt ervoor dat het zoute water gemakkelijker in de brakkewaterpakket komt.” Ook het droogmalen van laaggelegen polders bevordert de verzilting omdat het zoute water in de bodem daar naartoe blijft stromen.

Omdat het grondig behandelde rioolwater na zuivering vrij is van ziektekiemen, zouten en medicijnresten kan het niet via sloten naar de tuinderijen worden gevoerd. „Het zou onderweg aan kwaliteit verliezen.” Om water bij de tuinderijen te krijgen, moet daarom een speciaal leidingnet worden aangelegd. De tuinders betalen voor het water dat ze afnemen. De kostprijs daarvoor is berekend op 3 tot 6 euro per kubieke meter. „Die tarieven zijn erg hoog. Dat moet fors naar beneden om realistisch te worden.”

Aanvullen

Een tuinder zal zo veel mogelijk regenwater opvangen in zijn bassin en dat gebruiken. Hij wacht met het innemen van water niet tot zijn voorraad op is, maar die al aanvullen als het bassin bijvoorbeeld nog voor 60 procent vol is. Tegelijkertijd wil hij het niet helemaal vullen, want als het bij een onverwachte stortbui overloopt, loopt kostbaar water ongebruikt de sloot in.

De verwachting is dat het Gietwaterplan vooral in de zomermaanden wordt gebruikt. Om pieken en dalen in het gebruik zo veel mogelijk te voorkomen zoekt Greenport West-Holland –waarin de provincie Zuid-Holland, het hoogheemraadschap van Delfland, de gemeente Westland, en Glastuinbouw Nederland samenwerken met waterproducent Evides– ook naar industriële afnemers. Dan kunnen de kosten worden gedeeld en uitschieters in het verbruik worden afgezwakt. „Je kunt er gemakkelijker mee spelen.”