Door een toenemende welvaart na de Tweede Wereldoorlog werd het voor de gewone man ook haalbaar een auto te kopen. Onze wegen waren echter niet berekend op de stijging van het aantal auto’s. Laat staan op het delen van de weg met andere weggebruikers zoals voetgangers, (brom)fietsers en motorrijders. De laatste categorie liep bij ongelukken, door het niet dragen van een helm, vaak hersenletsel op. Door het ontbreken van een maximumsnelheid deed iedereen wat goed was in eigen ogen. Op alcohol in het verkeer werd niet getest en het was ook niet strafbaar. Het halen van een rijbewijs was zeer laagdrempelig, wat ook niet bijdroeg aan de verkeersveiligheid. Autogordels dragen was er niet bij en door het ontbreken van een algemene periodieke keuring (apk) reden heel wat rijdende bommen op de weg. Vrijheid heeft haar (hoge) prijs.

Toen het aantal verkeersdoden in 1972 opliep tot gemiddeld negen doden per dag was de maat vol. In Amsterdam werden gevaarlijke kruispunten geblokkeerd en in protesten werd aandacht gevraagd voor het feit dat er jaarlijks honderden kinderen in het verkeer omkwamen. Langzaam maar zeker ging de overheid maatregelen treffen om het aantal verkeersdoden en -slachtoffers naar beneden te brengen. Motorrijders en bromfietsers werden verplicht een helm te dragen. In 1974 werden automobilisten van de vrijheid om zo hard te rijden als ze wilden beroofd; er werd een maximumsnelheid ingesteld. Het jaar erop, in 1975, werd in de antialcoholwet geregeld dat de politie automobilisten van de weg kan plukken om het alcoholpromillage in hun bloed te testen. In datzelfde jaar werd de bewegingsvrijheid van de automobilist verder ingeperkt doordat het dragen van de autogordel verplicht werd. In 1985 introduceerde de overheid de apk-keuring die de burger zelf moet betalen. Nog later werden de maatregelen uitgebreid met het scannen van kentekenplaten door middel van flitspalen en camera’s boven de weg.

Het implementeren van deze maatregelen ging niet zonder slag of stoot. Er waren discussies in hoeverre de overheid mocht ingrijpen en er waren burgers die meenden dat hun burgerrechten en vrijheden werden aangetast. Er was een enkeling die gewetensbezwaren had tegen het dragen van een autogordel. Het resultaat van de maatregelen was er niet minder om: in 2020 kwamen 610 mensen om in het verkeer. Een daling van 80 procent ten opzichte van het rampjaar 1972.

De parallellen met de huidige corona­pandemie zijn legio. We hebben te maken met een pandemie die in anderhalf jaar tijd in Nederland ruim 18.000 levens heeft gekost. De overheid treft maatregelen om het aantal coronaslachtoffers en ziekenhuisopnames te beperken. De autogordel tegen de corona­pandemie heet vaccin en leidt tot een drastische vermindering in ziekenhuisopnames en sterfte ondanks hoge besmettingscijfers. En net als bij het vaccin, geeft de autogordel ook bijwerkingen. Hoewel het dragen van een autogordel de kans op een dodelijk ongeval met 30 tot 40 procent vermindert, is er een kans dat er een verwonding optreedt juist door de gordel. Wat het rijbewijs is voor de verkeersveiligheid, is de coronapas voor het tegengaan van coronavirusbesmettingen en ziekenhuisopnames. En omdat niemand mensen die altijd met het openbaar vervoer reizen omdat ze geen rijbewijs hebben, tweederangsburgers vindt, hoeft ook de coronapas niet tot een tweedeling in onze maatschappij te leiden.

De echte tweedeling in Nederland is, net als in 1972, te zien in het ziekenhuis, waar meer dan driekwart van de coronapatiënten niet gevaccineerd is. Waar 15 tot 20 procent van het personeel uitgeput of ziek is. En die is ook te zien buiten het ziekenhuis, waar nog steeds duizenden mensen wachten op een, door de coronapandemie uitgestelde, operatie. Het is een tweedeling die helaas wordt aangewakkerd door politici en opiniemakers die met ronkende teksten een democratisch gekozen overheid wegzetten als een tiran die eropuit is om onze vrijheid en burgerrechten in te perken voor het verkrijgen van absolute macht. Het wordt tijd dat zij zich gaan realiseren dat vrijheid een hoge prijs heeft.

De auteur is moleculair bioloog.