”Vita Radbodi. Het leven van Radboud”
Auteur: Peter Nissen en Vincent Hunink
Uitgeverij: Vantilt, Nijmegen, 2004
ISBN 90 77503 20 x
Pagina’s: 64
Prijs: € 9,95. Het christendom is naar Nederland gebracht door beroemde missionarissen als Bonifatius en Willibrord. De kerstening was een moeizaam proces. Een van de weinige bronnen daarover is de Latijnse levensbeschrijving van Radboud. Van deze ”Vita” is een nieuwe Nederlandse vertaling uitgekomen. De Radboud Universiteit Nijmegen eert daarmee haar naamgever.

In de Middeleeuwen groeide het beschrijven van de levens van heiligen uit tot het meest beoefende genre in de religieuze literatuur. Teksten over heiligen werden bijvoorbeeld in kloosters voorgelezen. Vanaf de achtste eeuw werden er verzamelingen aangelegd van dergelijke Vitae of levensbeschrijvingen.

Een Vita was bedoeld om de lezer stichten door hem een deugdzaam leven voor te houden. Hij werd erdoor aangemoedigd om lof te brengen aan God en zelf de deugdzaamheid na te volgen. Zoals tegenwoordig bekeringsgeschiedenissen gelezen worden in reformatorische kring, werden Vitae gelezen in rooms-katholieke kring.

Radboud wordt in ”Vita Radbodi” voorgesteld als een voorbeeldige student, die na een ongewoon brede scholing tot het bisschopsambt wordt geroepen. Hij wordt bisschop van het bisdom Utrecht. Radboud -de naam betekent bode van goede raad- stelt zijn gaven in dienst van anderen. Hij wordt beschreven als een vriend van noodlijdenden, als lichtend voorbeeld in de armenzorg. De Vita beschrijft hem als „leraar in de naastenliefde.” Radboud leefde van circa 850 tot 917.

De Vita van Radboud is vanuit het Latijn opnieuw vertaald in het Nederlands. Er zijn twee levensbeschrijvingen van hem in de omloop, een korte en een lange. De auteurs hebben ervoor gekozen de lange beschrijving te vertalen, de kortere is er waarschijnlijk een samenvatting van.

Behalve de Latijnse en de Nederlandse tekst van de Vita is een inleiding opgenomen die veel achtergrondinformatie biedt over de context waarin de Vita moet worden geplaatst, over het leven van Radboud en over de tijd waarin hij leefde.

De levensbeschrijving kan niet gelezen worden als feitelijke biografie. Het gaat duidelijk om het stichtelijke verhaal. Er gebeuren wonderen, water wordt veranderd in wijn en Radboud heeft profetische gaven. Hij wist bijvoorbeeld al lange tijd van tevoren wanneer hij zou sterven.

”Vita Radbodi” is een interessant boekje voor wie meer wil weten over het vroege christendom en de geschiedenis van de naamgever van de Radboud Universiteit.