Smit behoort tot de grote groep bouwvakkers die tijdens de financiële crisis voor zichzelf begint. „Na m’n opleiding aan het Pieter Zandt college ben ik met werken-leren doorgegaan op niveau 2 en 3. Ik had al een vast contract bij het bouwbedrijf waar ik werkzaam was, toen de crisis uitbrak. In 2012 zou ik ontslag hebben gekregen. Ik woonde nog bij mijn ouders en heb ervoor gekozen om voor mezelf te beginnen.”

Het eerste jaar bracht hij als zzp’er voornamelijk door daken van boerderijen en landhuizen. „Mijn achterbuurman heeft een rietdekkersbedrijf. Ik kon de eerste tijd bij hem terecht. Gaandeweg kreeg ik er klussen bij.” Zijn gereedschap en voorraad heeft hij opgeslagen in een schuur achter de boerderijwoning, waarin hij sinds zijn huwelijk woont. De boerderij is fors verbouwd. „De schuur volgt nog. Daar heb ik nog geen tijd voor gehad.”

Tegels zetten

De meeste werkzaamheden zijn in de omgeving. „Vooral in Staphorst, dat is lekker dicht bij huis. Verder soms ook wel wat in de regio maar nooit op grote afstand.”

Timmerwerk vormt de hoofdmoot van zijn activiteiten. „Als het nodig is en er is tijd, kan ik ook metselen.” Ook meer specialistisch werk zoals het verbouwen van een badkamer en tegels zetten, schuwt hij niet. „Sinds corona word ik vaak gevraagd voor het plaatsen van overkappingen. Verder heb ik onlangs een complete woning opgeleverd.”

Tijdens zijn opleiding krijgt Smit een veiligheidscursus. „Die vond ik vrij theoretisch.” Hij merkt als zzp’er weinig van de geldende voorschriften. „Controle heb ik nooit gehad. Dat gaat heel anders dan op grotere bouwplaatsen, waar je aan meer eisen moet voldoen.”

Rolsteiger

Steigerbouw wordt meestal aan een gecertificeerd bedrijf overgelaten. „Dat geldt natuurlijk niet bij verbouwinkjes waarbij alleen een rolsteiger nodig is. Ook dan moet je zorgen voor valbeveiliging en dient de steiger voldoende geschoord te zijn.” Of dat altijd gebeurt? „Vaak is het beetje schipperen, in relatie tot de beschikbare tijd.”

Hetzelfde geldt voor tillen. „Natuurlijk pak je weleens wat op dat officieel te zwaar is. Je probeert te vermijden dat je het al te vaak moet doen.” Hij beseft dat de Arboregels er niet voor niets zijn. „Ik draag altijd kniekappen en als dat nodig is, gehoorbeschermers. Maar is lastig om de juiste balans te vinden.”

Slijptol

Elektrisch gereedschap is evenmin ongevaarlijk. Dat heeft hij zelf ervaren. „Toen ik nog bij een baas werkte, schoot de slijptol uit en raakte m’n knie. Dat was op de eerste dag na de bouwvakvakantie. Er werd een spier geraakt, maar gelukkig viel het mee. Ik heb er veertien dagen mee thuis gezeten. Dat gebeurt in een moment van onoplettendheid. Het had ook anders kunnen aflopen. Dat maakt je wel alert. In de praktijk gaat vaak net goed. Pas ging ik met een afkortzaag net langs de nagel van een van m’n vingers.”

De gezondheidsrisico’s hebben voor veel zelfstandigen zonder personeel ook financiële gevolgen. Niet werken betekent geen inkomen. Smit heeft een arbeidsongevallenverzekering. „Maar de eerste drie maanden zijn voor mezelf. Anders is de premie echt niet op te brengen. Risico’s horen natuurlijk bij het ondernemerschap. Je probeert een buffer op te bouwen voor mindere tijden.”

Nooit klaar

Aan zijn pensioen denkt hij nog niet. Hij geniet van de vrijheid die hij als zzp’er heeft, maar heeft wel steeds meer moeite met de werkdruk. „Mijn vrouw doet de facturen. Ik maak ’s avonds offertes en rest is voor de boekhouder. Je bent nooit klaar. Dat was voorheen makkelijker dan nu. Ik heb een vrouw en een dochtertje en de verantwoordelijkheid voor mijn gezin.”

Veel mensen zijn veeleisend, ervaart de bouwvakker. „Ze maken zich druk om heel pietluttige dingen. Soms vraag ik me wel af hoe zinnig het is hiermee tot in lengte van dagen door te gaan. Ik ben nog jong en overweeg daarom weleens om me om te laten scholen tot docent bouw.”

Serie

Deel 5 in een serie over beroepen met bijzondere risico’s. Zaterdag in Accent het slot: stress bedreigt veiligheid op de werkvloer.
rd.nl/gevaarvolwerk