De meeuwen krijsen, de scheepshoorn toetert en de grote groep mensen verlaat langzaam de boot van half tien uit Lauwersoog. Tijd voor een dagje ”Schier”, zoals het kleinste Waddeneiland ook wel wordt genoemd.

Auto’s zijn verboden op het eiland, dat in 1989 is uitgeroepen tot een nationaal park. Hier verken je de natuur in alle rust op twee wielen of met twee benen. Al is de rust in de kleine haven nog even ver te zoeken, want voor de fietsverhuur staat een lange rij. Gelukkig krijgt iedereen met razendsnelle efficiëntie een fiets, een tandem of een bakfiets toegewezen en slingert er al snel een lint mensen over de dijk. Op naar de natuur.

De tandem is even wennen, want de achterste persoon kan niet sturen en moet dus de controle uit handen geven. Na het nodige geroep en gegil is er eindelijk een werkbaar systeem ontdekt. Wat blijkt: in hetzelfde ritme trappen is cruciaal. Het voordeel van zo’n stalen ros is wel dat als de vaart er eenmaal inzit, het ook snel gaat omdat je met vier benen trapt. De een na de ander wordt ingehaald.

Vlak buiten de haven lijkt het even of je een landgebouwgebied in de Achterhoek bent binnengereden, met niets dan groene weilanden, grazende schapen en een eenzame trekker die aan het bemesten is. Maar dan kijk je naar links en verklapt het wad exact waar je bent.

De route gaat rechtsaf, het klinkerpad op naar het enige dorp op het eiland met de toepasselijke naam Schiermonnikoog. Er wonen 937 mensen op het eiland, waarmee het de kleinste gemeente van Nederland is. Veel inwoners doen naast hun dagelijkse werkzaamheden ook vrijwilligerswerk voor het eiland. De belangrijkste inkomstenbron is het toerisme.

Getijdentabel

In het dorp zitten de terrassen al gezellig vol. Overal staan fietsen geparkeerd. Dat er een lichte regen valt mag niet baten – de koffie met appeltaart smaakt nog net zo goed.

Bij het VVV-kantoor liggen stapeltjes kranten met informatie klaar. Belangrijk nieuws hier: de getijdentabel. Ook de petitie ”Niet graven door Schiermonnikoog” krijgt de nodige aandacht (zie kader). Vanaf dit kantoor start er een fietsroute over de verharde fietspaden rond het eiland, met uitkijkpunten onderweg. Maar de omgeving is net zo goed te verkennen op de bonnefooi. Gewoon ergens een straatje infietsen en je komt uiteindelijk vanzelf wel bij het strand uit.

Ook de wegwijsborden volstaan met basisinformatie als Baken, Wad, Dorp en Vuurtoren. Meer is hier niet nodig.

In het dorp is het aardig druk, maar zodra je een zijstraat infietst, merk je daar niets meer van. De weg leidt naar de witte vuurtoren. Het eiland heeft twee torens: een rode (vlakbij het strand) en een witte (vlakbij het dorp). Met dank aan Koning Willem III, die in 1853 besloot dat er twee vuurtorens op het eiland moesten komen. Als de lichten van de twee torens samenvielen, wisten schippers dat ze tussen de banken door van de Noordzee naar de Waddenzee konden varen. Vandaag de dag is alleen de rode toren nog in functie. De witte werd een watertoren en is nu alleen nog een antennemast. En een handig oriëntatiepunt voor als je even de weg kwijt bent.

Langhors

Op naar de duinen. Op de smalle schelpenpaadjes is het soms lastig manoeuvreren met de lange tandem. Probeer maar eens een goede bocht te nemen. Al doet het ons ook denken aan het bekende kinderboek Pluk van de Petteflet. „Zullen we de fiets Langhors noemen?” klinkt het achter me.

Eenmaal gearriveerd bij de rode vuurtoren blijft Langhors achter in de berm en voert het pad naar het strand. Al is de route niet heel handig gekozen – tussen het zand en de zee ligt nog een vlakte met duingras dat deels onder water staat. Na een waadsessie met de enkels dieper dan gedacht in de modder volgt de conclusie: die schoenen hadden beter eerst uit gekund. Helaas, te laat. Het schoeisel lijkt nu meer op een natte klomp zand. Ach ja, maar laten drogen in de zon.

Schiermonnikoog heeft de breedste stranden van Europa en dus duurt het een tijdje voor de vloedlijn is bereikt. Het zand waait in golfjes over de vlakte, waardoor het net lijkt of er een lichtshow wordt opgevoerd. Maar dan eentje van de natuur.

Een flinke wandeltocht later is het helaas alweer tijd voor de terugtocht, want de boot naar het vasteland wacht niet. Maar eerst nog even tegen de dijk aan liggen soezen, want de zon is zowaar gaan schijnen.

Eilandgevoel

Wie voor het eerst op Schiermonnikoog is, wil eigenlijk meteen weer terug. Het is moeilijk te zeggen waarom dat nou precies is. Misschien heeft het wel te maken met het welbekende eilandgevoel. De rust, de gemoedelijkheid, de uitwaaiwind en de prachtige natuur. Op je blote voeten langs de vloedlijn lopen en de scherpe schelpen ontwijken. De oneindige luchten. De vrolijke begroetingen van andere mensen die ook genieten van de omgeving. Het rozige gevoel na een lange dag in de buitenlucht.

Zelfs het zand dat zich aan het einde van de dag overal schuilhoudt en nog weken in je rugzak en je schoenen terug te vinden is neem je voor lief.

Hmm, hoe duur zou een vakantiehuisje hier eigenlijk zijn?

serie Kustverhalen

Acht redacteuren reizen de Noordzee langs en komen allemaal met een persoonlijk verhaal terug. Dit is het laatste deel: Schiermonnikoog.