Door middel van de Bergrede (Mattheüs 5:17-20) laat Jezus zien wie Hijzelf is en waar het om gaat in het Koninkrijk van God. Zijn optreden is anders dan dat van de andere rabbijnen, maar komt Hij met iets nieuws? „Denk niet dat ik gekomen ben om de Wet of Profeten af te schaffen” (5:17). De Heere Jezus laat het Oude Testament niet los. Hij honoreert de Schrift als Woord van God en leeft daarin. Zijn onderwijs sluit daar helemaal bij aan. Met Zijn komst is het Oude Testament niet voorbij.

Jezus maakt wel duidelijk dat in Hem de Schriften tot vervulling komen. De weg die Hij gaat, wordt in het Oude Testament uitgetekend. Hij brengt het heil waarop het Oude Testament zicht geeft.

Dat de Schriften in Jezus tot volheid komen, is voor Hem overigens wel aanleiding om in de Bergrede de geboden nog eens aan te scherpen. En Paulus zal later duidelijk maken dat het geloof niet alléén gaat, maar door de liefde werkzaam is. Daarin hebben de geboden volop hun plaats.

Verstand geopend

In Lukas 24 krijgen we in een drieluik te zien dat het Pasen wordt waar de woorden van de Heere op hun plaats vallen. Uitvoerig wordt de geschiedenis van de Emmaüsgangers weergegeven. Jezus noemt hen onverstandig en traag van hart, omdat ze niet geloven wat de profeten hebben gesproken. Gaandeweg gaan hun ogen open en ontdekken zij dat Hij de Messias is. Als Jezus in dit hoofdstuk aan de discipelen verschijnt, zijn ze bang en in verwarring. Pas als Hij hun verstand opent, nadat Hij hun gewezen heeft op de vervulling van de Schrift, begrijpen ze hoe Hij de Messias is.

Waarom is dat openen van het verstand nodig? Ongetwijfeld hebben de leerlingen, evenals velen in hun tijd, een totaal ander beeld en andere verwachtingen van de Messias gehad.

In het Nieuwe Testament zet de Heere Jezus mensen steeds weer op het goede spoor. Hij verlicht het duistere verstand, opent harten en bewerkt verandering in het denken, zodat de dingen van God verstaan worden. Dat gaat dus niet vanzelf. Daarom is het een heerlijke belofte die de discipelen krijgen als Jezus afscheid neemt: „Maar wanneer de Geest komt, de Geest van de waarheid, zal Hij u de weg wijzen in heel de waarheid” (Johannes 16:13).

Gezaghebbend

Paulus roept Timotheüs op om te blijven bij wat Hem verkondigd is. Hij schrijft dan dat al de Schrift van God ingegeven is (2 Timotheüs 3:16). De hele Schrift is doorademd van God, door God ingeblazen. Dat geeft het gezag van het Woord aan. In de Schrift is God zelf aan het woord.

Paulus geeft in 2 Timotheüs 3 ook het nut van de Schrift aan. Die heeft een opvoedkundige functie, voedt op in de gerechtigheid en het leven met God. Het gaat om een volkómen toerusting, zodat je als mens het spoor van de gerechtigheid gaat, door het geloof in Christus. Johannes zegt: „Dit is geschreven, opdat u door te geloven het leven zult hebben in Zijn Naam” (20:31).

Lamp

Petrus gaat in op het Schiftgezag in 2 Petrus 1:19-21. Ook hij heeft met tal van predikers te maken die de gemeenten op een dwaalspoor brengen en het Evangelie verdacht maken. Daarentegen merkt hij op: Wij zijn geen knap verzonnen verhalen nagevolgd (1:16). Wij hebben het profetische Woord (1:19), dat bij God vandaan komt. Daar kun je op bouwen.

Petrus noemt het Woord een lamp die schijnt in een duistere plaats, totdat de Morgenster de dag aankondigt. Denk dan aan de grote dag van Jezus Christus.

Petrus merkt verder op dat de profetie van de Schrift geen enkele eigenmachtige uitleg toelaat. Wie recht wil doen aan het Woord, heeft niet eindeloos veel interpretatiemogelijkheden. Je kunt niet bepaalde woorden losmaken of een andere status geven. De Bijbelboeken vormen samen het ene woord van God, waarin de ene God zich openbaart. Telkens als we in de Bijbel gaan lezen, staan we dus weer voor de vraag: Wat heeft God ons te zeggen?

God heeft allerlei soorten mensen geroepen, apart gezet en ingezet om Zijn Woord door te geven, hoorbaar en leesbaar. Godsmensen die de wind van Gods Geest in de zeilen hadden toen zij spraken en schreven. Secretarissen van de Heilige Geest (Calvijn). Hij gebruikte menselijke kennis en kunde. De profeet Mozes schreef weer anders dan Amos en de evangelist Mattheüs weer anders dan de arts Lukas. Hoe dan ook: via feilbare mensen kwam Gods onfeilbare Woord tot ons.

Leeswijzer

Aan de hand van vier Bijbelgedeelten zijn we een heel aantal elementen op het spoor gekomen die antwoord geven op de vraag: Hoe lees je de Bijbel? Ik wil die elementen vangen in enkele leessleutels.

1. Lees de Bijbel in bescheidenheid en afhankelijkheid. Je ontkomt er als mens niet aan dat je de Bijbel leest door je eigen leesbril. Die wordt bijvoorbeeld bepaald door tijd, cultuur en levenservaring. Die leesbril kan in de weg zitten om de werkelijke boodschap van God te begrijpen. En durven we ons te laten ”storen” door de Bijbeltekst? De Heilige Geest opent onze ogen en verlicht ons verstand. Hij doet de waarheid van de Bijbel in ons hart ervaren. Een gebed om de Heilige Geest als we de Bijbel gaan lezen, is daarom geen luxe.

2. Lees de Bijbel met ontzag voor God. De Bijbel gaat over Hem en Hij spreekt daarin. Hoewel mensen de woorden opschreven, werden ze in dat proces gedreven door de Geest. Dat vraagt om eerbied voor de Bijbeltekst.

3. Lees de Bijbel als een eenheid. Hoewel de Bijbel een bibliotheek aan boeken is, openbaart de ene God zich daarin. Daarom mogen we een Bijbeltekst niet isoleren maar moeten we die benaderen binnen het geheel van een hoofdstuk, een Bijbelboek en de Schrift.

4. Stel de juiste vragen. In de Bijbel lezen we wat noodzakelijk en voldoende is om te leven met en voor God. Ondanks de onduidelijkheden, vragen en vertaalkwesties is de Schrift duidelijk als het erom gaat zalig te leven met en voor God.

5. Lees de Bijbel gericht op de drie-enige God en Zijn heilshandelen. De Heere Jezus Christus is de spil in de Schrift. God handelt en spreekt door de tijden heen. Een Bijbeltekst is wel gekleurd door de tijd van ontstaan, maar wat betekenis betreft niet tijdgebonden. In de openbaring van de Betrouwbare ligt de betrouwbaarheid van de Schrift.

6. Wees je bewust van de voortgaande lijn van het heil van God, dat aan de dag treedt in de Heere Jezus Christus.

De auteur is hervormd predikant te Hardinxveld-Giessendam. Dit artikel is een samenvatting van de lezing die hij maandag hield tijdens de door de Gereformeerde Bond georganiseerde studieweek voor theologiestudenten in Elspeet.