„Risico’s zijn er altijd, maar vooral door menselijke slordigheden, communicatieproblemen of windvlagen. Je moet altijd de instructies volgen en goed opletten.”

Hij is deze dag ruim voor het avondeten thuis. Een uitzondering, want vaak gebeurt het dat werkzaamheden uitlopen. De kraan –een 100 tonner met vijf assen– is op een ponton geplaatst voor het vervangen van onderdelen bij een graanoverslagbedrijf in de Botlek.

Onwillekeurig gaan Flikweerts gedachten terug naar augustus 2015. Toen kieperden twee bouwkranen op pontons in Alphen aan de Rijn om terwijl ze een groot brugdeel verplaatsten. De ravage was enorm. „Echt een wonder dat er toen geen mensen zijn omgekomen of ernstig gewond geraakt. Het ging niet om één fout. Er was een reeks van zaken die misging. Anders gebeurt zoiets niet. Maar het heeft wel tot gevolg gehad dat de veiligheidseisen fors zijn aangescherpt.”

De inwoner van Ouddorp –in shirt met opdruk van zijn werkgever Mammoet – leerde het vak na het voortgezet onderwijs op de machinistenschool in Ede. „Mijn vader zat in het grondverzet. Tijdens de opleiding ben ik tijdens mijn opleiding overgestapt op kraanwerk. Ik liep stage bij Van Seumeren Kraanbedrijf en kreeg daar een contract. Van Seumeren ging later samen met Mammoet.”

Afwisseling

Aanvankelijk werkte Flikweert met een 40 tons telescoopkraan. „Een kleintje”, zo typeert hij het gevaarte nu. „Voor het rommelwerk.” Na het behalen van zijn groot rijbewijs stapte hij in 2000 over naar de 100-tonner. De kraan heeft een bereik van 70 meter. „Maar dan is er nog maar 2,5 ton capaciteit over.” Het kan nog groter. „Er zijn kranen van 3500 en zelfs 5000 ton. Daarmee trekt je de hele wereld over. Ik ben liever bij mijn gezin.”

Het werk bevalt hem uitstekend. Belangrijke opdrachtgevers zijn aannemers en bedrijven in de petrochemie. „Ik heb veel afwisseling en kom overal. Een paar jaar geleden moest ik bij het militair museum in Soesterberg enkele tanks verplaatsen. Dat is mooi, want dan kun je daar zelf ook nog eens even rondneuzen.”

Gestempeld

Belangrijkste voorwaarde voor veilig werken is dat de kraan goed is gestempeld. „Als je je aan de instructies houdt, kan er niets fout gaan. Meestal is er een hijsplan. Een kraan is eigenlijk net een weegschaal. Wat er aan de voorkant bij komt, moet er aan de achterkant ook bij. De computer rekent de stempelbreedte uit en geeft een seintje als er iets niet klopt.”

Ervaring blijft belangrijk. „Ik heb eens geweigerd bij werk aan de wisselstrook langs de A1 om op een stalen plaat over een sleuf te gaan staan. Acht meter eronder was de snelweg. Ik vertrouwde het niet en toen de plaat was doorgerekend, bleek het ook niet te kunnen.”

Zwakste schakel bij het laden en lossen is vaak degene die de te hijsen materialen vastmaakt. De aanpikker, in het wereldje vaak met de Engelse term rigger aangeduid, is steeds vaker gecertificeerd. Verplicht is dat echter (nog) niet.

„Met een camera in de giek kan ik hem zien, maar diepte inschatten blijft lastig. Je maakt Jan en alleman mee. Je hebt contact met een portofoon, maar er zijn buitenlandse werknemers die zich buiten hun landstaal nauwelijks verstaanbaar weten te maken.

De machinist is altijd aansprakelijk. Als niet veilig is of er lopen mensen zonder helmen rond, kan ik het werk stilleggen. Dat gebeurt iedere maand wel een keer. Ik wil anderzijds geen zeurpiet zijn. In de praktijk is het vaak schipperen.”

Windstoot

Ook harde wind en windvlagen vormen een risicofactor. „De instructies bij wind zijn precies omschreven. Maar je kunt verrast worden door windvlagen. Zo is een paar jaar geleden een passerende vrouw in Den Haag verongelukt doordat lading losraakte tijdens een windstoot. Daarom is die rigger ook zo belangrijk. Maar over het algemeen is de veiligheid in mijn sector prima geregeld.”

Serie Gevaarvol werk

Deel 2 in een serie over beroepen met bijzondere risico’s. Volgende week vrijdag deel 3.