Doel van de wijziging van het huurbeleid waarmee het kabinet vrijdag akkoord ging, is meer variatie te krijgen in het woningaanbod. Op die manier kan volgens Dekker de impasse op de woningmarkt worden doorbroken. In ruil voor de liberalisering moeten de woningcorporaties flink wat nieuwe huizen bouwen. De komende drie jaar moet 30 procent meer nieuwe huurhuizen uit de grond worden gestampt.

Mensen die nu huursubsidie krijgen en wier huis straks in de vrije sector terechtkomt, blijven recht houden op huursubsidie. De verdere bezuinigingen op deze subsidie gaan wel door, maar moeten als gevolg van de liberalisering voornamelijk terechtkomen bij woningcorporaties. In ruil voor grotere huurvrijheid moeten zij bijdragen aan betaalbare woningen voor de lagere inkomens.

Wat betreft de nieuw te bouwen huizen wil minister Dekker concrete afspraken maken met de verhuurders. In 2005 en 2006 moeten 15.000 nieuwe huurhuizen gebouwd worden. Voor 2007 wordt dat aantal opgevoerd naar 21.000. De minister zal in dat bouwproces een vinger aan de pols houden. „Er is ook een stok achter de deur: geen woningen, geen geld”, aldus de VVD-bewindsvrouw.

De Woonbond, die de belangen van de huurders behartigt, heeft er weinig vertrouwen in en voorziet „enorme huurstijgingen” als gevolg van het nieuwe beleid. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) verwacht dat huurwoningen in betere buurten, populaire stadswijken en randgemeenten onbetaalbaar worden voor de lage inkomens. Ook in gemeenten met betrekkelijk veel nieuwbouw, zoals Zoetermeer of Apeldoorn, zal het percentage ’vrije’ huurhuizen ruim boven de 25 komen te liggen. De VNG wil dat gemeenten medezeggenschap krijgen bij de huizenliberalisering.

Aedes, de koepelorganisatie van de woningcorporaties, spreekt tegen dat de huren snel zullen stijgen. „Vrijheid is niet hetzelfde als alle huren verhogen: er zijn woningen te duur, te goedkoop en precies goed geprijsd.” De huur van een deel van de woningen kan wat Aedes betreft straks beter afgestemd worden op de kwaliteit van de woning. Verder ziet Aedes Dekkers beleid als „sterke impuls” voor nieuwbouw.

PvdA-kamerlid Depla vraagt zich in een eerste reactie ernstig af of dit de impuls is waar de verhuurders op hebben gewacht. „De echte reden dat er weinig gebouwd wordt is dat de woningcorporaties te weinig grond beschikbaar hebben. Daar zou de minister dus iets aan moeten doen.”

CDA’er Van Bochove voorspelt minister Dekker een lastig debat. „Kun je liberaliseren in een overspannen markt? Is dat wel verstandig?”

Minister Dekker kiest ervoor de 25 procent huurhuizen geleidelijk aan de vrije markt over te laten. In 2006 mogen de prijzen maximaal 2 procent stijgen, in 2007 maximaal 3 procent, in 2008 3,5 procent en in 2009 4 procent. In dat laatste jaar zullen weer nieuwe afspraken worden gemaakt.