Vijlbrief: Nederland moet waken voor zelfgenoegzaamheid
Staatssecretaris Hans Vijlbrief (Financiën) waarschuwt voor het risico van „insluipende zelfgenoegzaamheid in de politiek” nu Nederland vooralsnog economisch relatief ongeschonden blijft door de coronacrisis, met lage werkloosheid en weinig faillissementen. Vijlbrief verwijst naar Duitsland, waar de regering al een tijdje achterover lijkt te leunen. „In het Duitse coronaherstelplan zijn de echte economische hervormingen vrij beperkt”, vindt Vijlbrief.
De EU-ministers van Financiën keurden dinsdag het herstelplan van Duitsland en nog elf andere lidstaten goed. Het land krijgt daarmee groen licht voor 25,6 miljard euro aan subsidies uit het Europese coronaherstelfonds. Dat zetten de regeringsleiders vorig jaar middenin de pandemie in recordtempo op om de economische groei in de EU te stimuleren. Het moment werd op aandringen van vooral premier Mark Rutte ook aangegrepen om landen te dwingen structurele zwaktes aan te pakken en te hervormen in ruil voor de EU-steun.
Al jaren ontvangen de lidstaten specifieke aanbevelingen (CSR’s geheten) van de Europese Commissie om bijvoorbeeld hun arbeidsmarkt of belastingstelsel te hervormen. „Maar het probleem is dat er geen drukmiddel was om dat ook echt te laten gebeuren”, zegt Vijlbrief. Daar komt verandering in door de gespreide uitbetaling van de coronasteun, die nu wordt gekoppeld aan het halen van de afgesproken hervormingen.
Ook Den Haag zal daar straks aan moeten geloven. Nederland is, naast Bulgarije, het enige EU-land dat nog geen herstelplan in Brussel heeft ingediend omdat dit wordt overgelaten aan een nieuwe regering. „Bij het maken van het regeerakkoord kijken we natuurlijk ook met een schuin oog naar onze CSR’s”, aldus Vijlbrief. Volgens de D66’er gaat het in Nederland bijvoorbeeld om het verkleinen van de verschillen tussen vaste en flexibele banen en de bijbehorende beloning. Ook de woningmarkt moet worden aangepakt en de commissie is bezorgd over de hoge schulden van huishoudens.
De ministers keurden nu dus twaalf herstelplannen goed, voor in totaal ruim 392 miljard euro. Italië is met 191,5 miljard aan subsidies en goedkope leningen de grootste ontvanger. Voor Nederland zit er 6 miljard aan giften in de pot.
„De goedgekeurde plannen zien er op papier prachtig uit”, zegt Vijbrief. Nu komt het aan op het uitvoeren van en toezicht op alle maatregelen. In Brussel heeft hij bij zijn EU-collega’s aandacht gevraagd voor het toezicht op de rechtsstaatregels die landen moeten respecteren en waarop sommige landen in hun CSR’s ook worden aangesproken. „Ik heb wel zorgen over een aantal lidstaten”, zegt hij. „De rechtsstaat is de fundering van een goed functionerende economie.”
