Voor zomer geen plan om Urgenda-doel te halen
D66, PvdA en GroenLinks geven het demissionaire kabinet uiterlijk tot Prinsjesdag de tijd om met voorstellen te komen waarmee het klimaatdoel uit het Urgenda-vonnis - een kwart minder uitstoot van broeikasgassen dan in 1990 - kan worden gehaald. Zij wilden eigenlijk al voor de zomer een plan zien, maar dat is volgens staatssecretaris Dilan Yesilgöz-Zegerius niet haalbaar.
Yesilgöz waarschuwt voor al te hoge verwachtingen bij de drie progressieve partijen. „Ik ben absoluut niet bezig het over de schutting te gooien naar een volgend kabinet”, bezweert zij. Maar er moet wel goed gekeken worden naar wat maatregelen kosten, en of het past bij de demissionaire status van het kabinet om ze te nemen.
De drie partijen vinden dat het kabinet nog dit jaar minstens één kolencentrale moet sluiten. Maar volgens Yesilgöz is het maar de vraag of dat kan, en of het dit jaar al een bijdrage zou kunnen leveren aan verlaging van de uitstoot. „Je hebt dat niet morgen geregeld”, zegt zij. Bovendien zou de leveringszekerheid van stroom in het geding kunnen komen.
Het kabinet besloot eerder dat alle resterende kolencentrales uiterlijk in 2030 dicht moeten. De energiebedrijven Uniper en RWE zijn naar de rechter gestapt, onder meer omdat zij ontevreden zijn over de nadeelcompensatie die zij daarvoor ontvangen. Met die procedures in het achterhoofd acht Yesilgöz de kans klein dat die bedrijven met „een goed gesprek” over zijn te halen om hun centrales nog eerder te sluiten.
De VVD-bewindsvrouw wil ook verder vooruitkijken dan dit jaar. Als er nog dit jaar extra stappen worden gezet, moeten die ook op de langere termijn bijdragen aan verduurzaming. Zij krijgt bijval van partijgenoot Silvio Erkens, maar ook van CDA’er Henri Bontenbal. Zij waarschuwen dat snelle maatregelen niet altijd een „zinnige besteding” van belastinggeld zijn.
PvdA-Kamerlid Joris Thijssen vindt het eigenlijk „onacceptabel” dat het kabinet nog maanden nodig heeft. Hij wijst erop dat de rechter al in 2015 bepaalde dat de overheid te weinig doet om de bevolking te beschermen tegen de schadelijke gevolgen van klimaatverandering. Inmiddels dreigt Urgenda, de stichting die de Staat voor de rechter daagde, met schadeclaims. „Wilt u liever daar geld in steken, of in verduurzaming van Nederland?”, aldus Thijssen.
D66’er Raoul Boucke noemt het „onverantwoord van de politiek” dat na zes jaar nog altijd niet aan het Urgenda-vonnis wordt voldaan. „Dit gaat over onze rechtsstaat. Ik kan mensen op straat niet uitleggen dat zij zich wél aan de regels moeten houden, maar dat de Staat dat niet doet.” Volgens Tom van der Lee (GroenLinks) riskeert het kabinet „moedwillig” hoge dwangsommen. „Zonde geld”, vindt hij.