Bidden. De Republikeinse gouverneur van de staat Utah, Spencer Cox, zag aan het begin van deze maand geen andere uitweg. „We hebben regen nodig, en wel nu. We hebben een goddelijke interventie nodig”, zo verzuchtte hij. Cox deed de oproep aan alle inwoners van Utah om deel te nemen aan een gebedsweekend.

Toch bleef regen uit. Sinds de oproep viel er nog geen druppel regen in Salt Lake City, de hoofdstad van de staat Utah. Het is een goed voorbeeld van de droogte in met name het westen van de Verenigde Staten. Experts vrezen daarom een catastrofaal zomerseizoen als het gaat om bosbranden. Nog erger dan in 2020.

Eerst terug naar vorig jaar. In totaal viel er toen meer dan 4 miljoen hectare wildernis ten prooi aan de vlammen. Dat is een oppervlakte ter grootte van bijna Nederland. In zo’n veertig jaar tijd slechtten alleen de jaren 2015 en 2017 ook die grens. In de staat Californië waren de branden van recordgrootte (zie grafiek).

Slechte voortekenen

Met het jaar 2020 nog vers in het geheugen staan voor dit jaar alle signalen op dieprood. Want in 2020 viel de droogte rond deze tijd van het jaar –nog voor de start van het bosbrandseizoen– nog mee (zie kaartjes). Dit jaar weet meer dan een kwart van het westen van de Verenigde Staten zich nu al geconfronteerd met ”exceptionele droogte” (het vijfde en meest extreme stadium, volgens Amerikaanse Droogtemonitor). Om dit in perspectief te zetten: in de afgelopen twintig jaar kwam het aandeel exceptionele droogte nooit –zelfs niet midden in de zomer– boven de 11 procent.

Een anders slecht voorteken: de hoeveelheid droge brandstof is op veel plekken recordhoog voor de tijd van het jaar, meldde Daniel Swain, klimaatwetenschapper aan de Universiteit van Californie, over de bossen van Californië.

Megadroogte

In diverse staten zijn inmiddels strikte voorzorgsmaatregelen afgekondigd, onder meer over het gebruik van water. De Californische netbeheerder Caiso roept bewoners op om de airconditioning niet kouder te zetten dan 25,5 graden en zuinig om te springen met stroom, omdat het elektriciteitsnet onder grote druk staat. De droogte zorgt ondertussen ook voor problemen bij het bluswerk. Een brandweercommandant in Arizona waarschuwde dat de waterstand in meren zorgwekkend laag is.

De droogte van afgelopen jaren staat niet op zichzelf. Uit recent onderzoek naar jaarringen blijkt dat het westen van de Verenigde Staten al sinds het jaar 2000 te maken heeft met een zogeheten megadroogte. Volgens wetenschappers is het een van de ergste, 
langst durende droogtes in 1200 jaar.

Klimaatverandering

Een van de oorzaken van de droogte in de laatste paar jaar is het uitblijven van regen door een zwakke La Niña. Wetenschappers zien echter ook een sterk verband tussen de droogte en de bosbranden én door de mens veroorzaakte klimaatverandering. De gemiddelde zomertemperatuur ligt in het westen van de VS sinds 1970 namelijk tussen de 3 en 4 graden hoger. Een hogere temperatuur betekent meer verdamping en snellere uitdroging van de bodem. Een stad die exemplarisch is voor die trend: Phoenix in Arizona. Daar steeg de temperatuur in de zomer in vijftig jaar tijd met 3,6 graden.

De Amerikaanse metereoloog Eric Holthaus benadrukte dat nog eens toen hij woensdag een foto deelde van de zonsondergang in Minnesota. De lucht kleurde er extra rood dankzij de rook van de bosbranden duizenden kilometers verderop in Arizona.

„En het is nog maar juni”, stelde Holthaus alarmerend. „We zijn in een klimaatnoodtoestand. Alles moet veranderen.” Wat de weerkundige precies bedoelde met „alles”, legde hij niet uit. Maar dat het over het terugdringen van de enorme CO2-voetafdruk van de mens gaat, behoeft geen uitleg.