Zendingswerkers pakken draad voorzichtig weer op
Europa komt wat op adem nu het aantal coronabesmettingen terugloopt. Maar hoe gaat het op de zendingsvelden ver weg? Eén ding is zeker: de meeste zendingswerkers maakten een pittige periode door.
GZB
Als lid van het crisismanagementteam bij de Gereformeerde Zendingsbond (GZB) monitort Arie van der Poel samen met collega’s nauwlettend de situatie in de landen waar zendingswerkers zitten. Besmettingscijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie combineert hij met de informatie van werkers zelf. Dat het virus nu hier en dan weer daar opvlamt, maakt de situatie er niet gemakkelijker op.
De bewegingsvrijheid van zendingswerkers is duidelijk beperkt geweest, constateert hij, en in sommige landen is dat nog zo. In Egypte bijvoorbeeld, waar theoloog Willem-Jan de Wit lesgeeft, hebben zowel kerkdiensten als colleges nog online plaats.
Zeker voor degenen die maandenlang in lockdown zaten, was het pittig, weet Van der Poel. „In Peru bivakkeerde een gezin lange tijd binnenshuis terwijl de kinderen een jaar lang niet naar school konden gaan. Alleengaanden hadden het vaak extra zwaar en misten het intermenselijke contact.” Reden voor de GZB om extra veel aandacht te schenken aan wie uitgezonden is. Het contact via Zoom, Skype en Teams is geïntensiveerd.
Het delen van het Evangelie kon in veel situaties echter onbelemmerd doorgang vinden. De veiligheidscoördinator benadrukt dat de crisis ook kansen en openingen heeft gecreëerd. „Omdat kerken vaak plekken zijn waar praktische hulp en geestelijke bijstand wordt geboden, maar meer nog, waar een boodschap van hoop en zekerheid klinkt als alle zekerheden wegvallen.” Zo is er bijvoorbeeld in Libanon, een land in crisis, meer openheid voor het Evangelie dan voorheen. „Dat kerken hulp bieden ongeacht geloof of achtergrond, is in het Midden-Oosten al een statement op zich.”
Wat de coronacrisis betekent voor de armere landen in deze wereld, wordt volgens Van der Poel niet altijd goed beseft in het goed georganiseerde Nederland. „We hebben meegemaakt dat een partnerorganisatie uit voorzorg zuurstofflessen in huis haalde, voor als de nood aan de man zou komen. Dat zegt iets over de gezondheidszorg in zo’n land. De allerarmsten krijgen het altijd het zwaarst te verduren. Gebed voor hen is daarom ongelooflijk belangrijk.”
ZENDING HHK
In Suriname is de situatie waarin het zendingswerk van de Hersteld Hervormde Kerk (HHK) gebeurt „echt moeilijk”, zegt secretaris van de zendingscommissie van de HHK Bart Visser. „Het is nu code zwart in Suriname. We willen al lange tijd een werkbezoek brengen, nu ds. A. Meuleman is teruggekeerd, maar dat is niet mogelijk. Om de lokale opvolging te regelen, zijn gesprekken nodig. Het werk gebeurt nu met hulp van een pastor uit de hoofdstad Paramaribo. Die heeft één op één gesprekken met gemeenteleden en bezoekt de gemeente in Powaka. Ook kinderwerkster Marijke van der Plaats is al een jaar in Nederland. We hebben aan het begin van de crisis besloten haar terug te halen. Zij onderhoudt online contacten, maar dat is niet eenvoudig.”
De crisis is een beproeving van het zendingswerk, zegt Visser. „Het zijn complexe afwegingen als je moet beslissen om iemand wel of niet terug te halen. Waar doe je goed aan? Hoe ga je in afhankelijkheid je weg? Wat is Gods weg hierin? Het is zo breekbaar in Suriname. Wíj hoeven het echter niet te regelen. Als je je verdiept in zendingsverhalen, zie je dat het zendingswerk vaak door diepe dalen gaat, maar altijd is het goed gekomen.”
Heel anders is de situatie op het zendingsveld van de HHK in Malawi, waar ds. C. J. P. van der Bas actief is, zegt Visser. „Er heerst wel corona, maar de situatie is er niet heel verontrustend. We hopen er over een twee weken voor een werkbezoek heen te kunnen gaan. Dat is niet zonder gevaar, maar we zijn blij contact te kunnen hebben met de zendeling en de lokale kerk. Ds. Van der Bas heeft de achterliggende tijd weinig beperkingen ondervonden.”
ZENDING CGK
Wat er wereldwijd ook veranderde, het zendingswerk heeft er niet onder geleden, is de ervaring van ds. E. Everts, secretaris van het deputaatschap zending van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Het contact met werkers en kerken bleef gewoon bestaan – al gebeurde dat niet op de gebruikelijke manier. Werkbezoeken afleggen was voor de deputaten niet mogelijk. Daarentegen was er veel online contact.
Ook de zendingswerkers zelf waren soms aan huis en land gebonden. Verloven gingen niet door of werden uitgesteld. Dat resulteerde erin, zegt de predikant, dat velen aan het werk bleven. Op verlof gaan lijkt deze zomer wel mogelijk, al blijft het onzeker welke maatregelen er dan zullen gelden. „Beperkingen kunnen van twee kanten opgelegd worden. In Thailand, waar verschillende gezinnen werkzaam zijn, reageert de overheid zeer alert op oplopende besmettingen.” De situatie kan dan zomaar veranderen.
Volgens ds. Everts zijn zendelingen vindingrijk gebleken in het zoeken naar nieuwe manieren om mensen te bereiken. Zo zijn er in Thailand voedselpakketten uitgedeeld toen families tijdens een strenge lockdown in de problemen kwamen. „De kerk kon toen toch haar visitekaartje afgeven. Mijn indruk is dat de gang van het Evangelie niet beperkt is door corona. De kerk is veerkrachtig gebleken. God werkt door, ook nu.”
ZGG
De zendingswerkers hebben een pittige tijd achter de rug, constateert Paul Eikelboom, directeur van Zending Gereformeerde Gemeenten (ZGG). Hij is blij dat alle zendingswerkers (weer) op hun post zijn en het werk weer hebben kunnen oppakken. Het is nog lang niet overal als vanouds, toch kunnen de samenkomsten veelal weer gehouden worden.
Tot verwondering van Eikelboom en de zendingswerkers kwamen vrijwel alle bezoekers van de diensten weer terug. „En er zijn ook nieuwe mensen gekomen, vertellen de zendingswerkers. Daar hebben wij niets voor gedaan. De Heere leidde het zo.”
Het Zuid-Amerikaanse Ecuador heeft een lange lockdown van twintig weken achter de rug. „Moeilijk is dat scholen daar al sinds maart, april 2020 dicht zitten. Dat betekent dat ook het zondagsschoolwerk al die tijd niet heeft kunnen plaatsvinden.”
In Guinee gingen zendingswerkers uit voorzorg in zelfisolatie. „In het zendingswerk gaat het om het onderhouden van relaties. Mensen ter plekke begrepen niet goed dat de zendingswerkers dit deden. Maar je moet wel rekening houden met de gezondheidsrisico’s die er zijn.”
Bezoek aan de zendingsvelden is nog steeds niet mogelijk. „Zendingswerkers konden wel vluchten boeken voor verlof en repatriëring, maar voor familieleden en deputaten is dat niet mogelijk. Zendingswerkers hebben soms verloven uitgesteld omdat zij eerst hun verblijfsstatus goed geregeld wilden hebben. Daarvoor heb je ambassades nodig, maar die waren soms gesloten of slecht te bezoeken.”
Eikelboom ziet dat de besmettingscijfers in Afrika relatief laag zijn. „Dan vraag je je af hoe dat komt. Zijn er minder gevallen? Is de registratie niet goed op orde? Het kan ook zijn dat kwetsbare mensen door allerlei andere ziekten al zijn overleden. Het is te hopen dat deze pandemie in Afrika minder heerst omdat de gezondheidszorg er niet op berekend is.”
De zendingswerkers hebben een zware tijd achter de rug, merkt Eikelboom. „Soms is er ook sprake van een stapeling. Er zijn landen waar onlusten zijn geweest, of aardbevingen. Toen alles weer wat op orde was, kwam corona. In die situaties is het moeilijk. Het gebeurde achterliggende tijd dat we wekelijks of nog vaker contact hadden met zendingswerkers. Voor zendingswerkers is het zeker een tijd van beproeving geweest. Voor wat betreft het zendingswerk kan ik dat niet zeggen. Is deze crisis nu goed of slecht geweest voor de zending? Dit staat vast: De Heere bouwt zijn kerk.”
