Sinds april praat Iran met Rusland, China, Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland over een nieuwe atoomdeal. Indirect hebben ook gesprekken met de Amerikanen plaats. Vijf rondes hebben de diplomaten inmiddels achter de rug. Woensdag eindigde de vorige; volgende week donderdag gaat de volgende van start.

Als het aan Mora ligt, wordt dat ook meteen de laatste. De EU-coördinator van de besprekingen met Teheran heeft er alle vertrouwen in dat de partijen binnen week nieuwe afspraken over het Iraanse atoomprogramma kunnen maken.

Die haast is ook geboden, want op 18 juni gaan de Iraniërs naar de stembus om een nieuwe president te kiezen. Het is zeker niet uitgesloten dat een hardliner die verkiezingen wint, waardoor het vermoedelijk een stuk lastiger wordt om tot een vergelijk te komen. Met de huidige gematigde president Hassan Rohani zou dat aanzienlijk makkelijker moeten zijn.

Andere diplomaten die bij de onderhandelingen zijn betrokken, zijn echter heel wat minder optimistisch dan Mora. In een gezamenlijke verklaring namens Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland erkennen de onderhandelaars weliswaar dat de tijdsdruk flink toeneemt, maar dat er nog niets concreets is afgesproken. „De moeilijkste besluiten liggen nog in het verschiet.”

Het lijkt dan ook nauwelijks realistisch dat de partijen er binnen die korte tijd uit zullen komen. Met de jarenlange moeizame onderhandelingen over het vorige akkoord in het achterhoofd, ligt het niet bepaald voor de hand dat er snel een nieuwe deal op tafel ligt.

Sinds de Verenigde Staten in 2018 uit de huidige overeenkomst stapten, is Iran bezig geweest om zijn nucleaire capaciteit fors op te schroeven.
Er wordt inmiddels uranium verrijkt tot ver boven de afgesproken hoeveelheden. Weliswaar zorgden diverse sabotageacties –vermoedelijk het werk van Israël– voor forse vertraging in het programma, maar achter de schermen gingen de ontwikkelingen in snel tempo door.

Daar komt nog bij dat Teheran de mogelijkheden voor internationale inspecties van zijn atoominstallaties fors heeft ingeperkt. Afgelopen maandag nog klaagde het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) in Wenen dat de organisatie al sinds februari geen data van diverse digitale surveillancesystemen heeft gekregen die zij bij Iraanse nucleaire installaties heeft geplaatst.

Volgens het IAEA is het op dit moment slechts mogelijk een zeer ruwe schatting te maken van de totale voorraad nucleair materiaal dat Iran in bezit heeft. Terwijl de verrijking op een niet eerder vertoonde snelheid doorgaat.

Er zal dus een scala aan afspraken met Iran moeten worden gemaakt. Variërend van reductie van uraniumverrijking tot de afgesproken niveaus, tot het organiseren van effectief internationaal toezicht. Dat zal hooguit voor de verkiezingen in een gedeeltelijk akkoord resulteren.