Column (ds. J. Belder): Machtsdrift
Op 5 mei vielen twee herinneringsmomenten samen. De bevrijding van Nederland uit Hitlers’ bezettingsmacht, 76 jaar geleden. Tegelijkertijd stierf 200 jaar geleden Napoleon Bonaparte als vroegoude man in zijn verbanningsoord Sint-Helena.
Twee ziekelijk ambitieuze heersers. Gedreven door tomeloze, waanzinnige veroveringsdrift. De een wilde Führer zijn, de ander bracht het tot zelfgekroonde keizer. Beide levens eindigden tragisch. Waren het niet gewoon allebei grote schavuiten? Probeer van Hitler maar eens iets goeds te bedenken. Ook Napoleon liet zijn sporen na, maar anders dan Hitler. De Bonaparte stelde de Burgerlijke Stand in: achternamen, registratie van geboorten, huwelijken en overlijdens. Dat we rechts rijden, straatnamen en huisnummers, standaardmaten en -afmetingen, gezondheidszorg en onderwijs hebben, is vanwege de kleine (1,67 meter) geboren Corsicaan. Vloeiden de machtsdrift en de geldingsdrang van beiden voort uit minderwaardigheidsgevoelens die compensatie zochten? De keizer bezondigde zich echter niet aan het uitmoorden van minderheden, zoals Hitler, daarmee de ”grootste misdadiger” ooit.
Tekende Napoleon voor een tirannieke overheid? Hitler is geen vraagteken. Hij creëerde ontegenzeglijk een demonisch staatsbestel. God heeft de overheid ingesteld om recht en gerechtigheid te oefenen, om de onderdanen op barmhartige en rechtvaardige wijze te beschermen tegen kwaadbedoelenden. Psalm 72 is hét voorbeeld van hoe het moet zijn.
De overheid dienaresse van God, of… van de duivel. Een van beide. Wanneer zij ingaat tegen de geest van Gods Woord en geen middel meer schuwt om iedereen in het gelid te krijgen, komt zij gevaarlijk dicht bij dat laatste. Wie het ”merkteken van het beest” niet draagt, loopt dan groot gevaar uitgeschakeld, ”ausradiert” te worden.
Heersen gaat een mens gemakkelijker af dan dienen. Daarom bevreemdt het niet dat bestuurders verzot zijn op uitbreiding van hun macht. Schaalvergroting is daar een van middelen bij. Het is beschamend te moeten constateren dat in de Haagse politieke arena veel volksvertegenwoordigers erg druk zijn met zichzelf. Het verwijt dat het kabinet te veel macht naar zich toegetrokken heeft, moet eigenlijk als een zelfverwijt gelezen worden. Als een ernstige vorm van nalatigheid. De afwezigheid van luizen in de jas van bestuurders is gevaarlijk. Ook in de lokale politiek. Zelfs in de kerken. Een mens kan zichzelf opblazen als de befaamde kikvors met wie het slecht afliep. Hoe anders de nederige dienst van Jezus.
