Maya’s krijgen excuses voor „verschrikkelijke misdaden” sinds Spaanse verovering
Mexico heeft maandag officieel excuus aangeboden aan de inheemse Maya-bevolking voor de „verschrikkelijke misdaden” die tegen hen zijn gepleegd in de eeuwen sinds de Spaanse verovering. Ook het christelijk geloof kwam met het zwaard, al veranderde dat snel.
De verontschuldiging van de Mexicaanse president Andrés Manuel López Obrador maakt onderdeel uit van een reeks evenementen waarmee dit jaar stil wordt gestaan bij de vijfhonderdste verjaardag van de verovering door de Spanjaarden en het tweehonderdjarig bestaan van de Mexicaanse onafhankelijkheid.
Het grote rijk van de Maya’s strekte zich vanaf enkele honderden jaren voor Christus tot circa 900 na Christus uit over delen van Midden-Amerika en Mexico. De Spanjaarden veroverden dit gebied vanaf 1521, in opdracht van keizer Karel V – die dat jaar zijn handen vol had aan de veroordeling van de Duitse monnik Maarten Luther op de rijksdag in Worms.
In de voetsporen van de soldaten volgden al snel de missionarissen. Ze bereikten de Maya’s en andere inheemse bevolkingsgroepen met het Evangelie, maar onderwierpen hen daarmee ook aan de Spaanse kroon. Wie zich verzette, kreeg te maken met strafexpedities. Hoeveel Maya’s er in die tijd zijn omgekomen, is niet bekend.
Catechismus
Langzaam begonnen veel missionarissen te beseffen dat dit niet de beste manier was om mensen met het christelijk geloof in aanraking te brengen. „Eerst worden zij bang gemaakt en wordt er geweld gebruikt”, schreef de dominicaan Bartolomé de las Casas in de zestiende eeuw. „Daarna aanvaarden zij uit angst het geloof. Wanneer zij zien hoe hun buren met geweld worden behandeld, hoe zij worden beroofd en soms gedood, aanvaarden zij, om niet hetzelfde te moeten ondergaan, het geloof. Maar dat heeft geen zin, omdat zij niet weten wát zij aanvaarden.”
Jarenlang probeerde Las Casas, die zich opwierp als verdediger van de Maya’s, het Evangelie op vreedzame wijze te verkondigen. Spaanse monniken leerden ijverig de verschillende talen van de Maya’s. Alleen al in Mexico verschenen meer dan honderd catechismussen in inheemse talen. Als reactie op de Reformatie volgde een verbod om de Bijbel in de landstaal te lezen.
Veel Maya’s bekeerden zich tot het christendom, al bleven rituelen en gebruiken van het traditionele Maya-geloof vaak nog een rol spelen. Pater Francisco Ximénez klaagde er in de zeventiende eeuw nog over dat de Maya’s de oude geloofstradities nog steeds „met de moedermelk opdrinken.”
In de twintigste eeuw veranderde het christendom van de Maya’s van gezicht. Mede door het werk van Noord-Amerikaanse protestantse zendelingen in Guatemala en de Mexicaanse provincie Chiapas, het leefgebied van de Maya’s, zijn er meer evangelische en pinksterchristenen dan rooms-katholieken.
