”Geen Koningsdag maar Woningsdag”, was het motto. Vervelend, maar de pandemie was wel zo’n beetje over het hoogtepunt heen, dachten veel Nederlanders. De eerste versoepelingen –per 6 mei 2020– waren al aangekondigd, dus het zou de goede kant opgaan.

Koning Willem-Alexander was daar in elk geval optimistisch over: „Koningsdag thuis belooft een unieke Koningsdag te worden. En dan vooral uniek, omdat ik hoop dat het de aller-, allerlaatste Koningsdag thuis van de geschiedenis zal zijn. Probeer er daarom het allerbeste van te maken. Zodat u zich later altijd zult herinneren hoe u thuis en toch samen deze dag heeft beleefd.”

Maar ook koningen hebben niet altijd de wijsheid in pacht. „Het coronavirus laat zich niet de les lezen”, voegde hij er voorzichtigheidshalve aan toe. Klopt, Koningsdag 2021 is daar het bewijs van: alle Eindhovenaren worden vandaag geacht thuis te blijven en de feestelijkheden vanachter het scherm te volgen. Lege terrassen, geen kleedjesmarkten, gesloten parken – en daartegenover eenzame ouderen, volle ziekenhuizen en dramatische beelden uit het buitenland.

Nu betekent het niet meteen een verarming als Koningsdag minder uitbundig verloopt dan gebruikelijk. Niet alleen zou het in deze tijd van crisis ongepast zijn, maar bovendien mag de populariteit van de koning niet afhangen van de feestjes op zijn verjaardag.

Helaas zijn er de afgelopen jaren verschillende barstjes ontstaan in het vertrouwen in de monarchie. Nog los van de persoon van koning Willem-Alexander verdient de staatsvorm van de monarchie warme steun. De perikelen rond de huidige kabinetsformatie illustreren de staatsrechtelijke bloedarmoede waar het land aan lijdt nu de koning daarin geen rol meer speelt. Een democratische rechtsstaat verdient een koning. Een koningshuis als constante factor moet tegenwicht bieden aan populisme, kortetermijndenken en de grillige wil van het volk.

Daarmee is het nog niet om het even welke koning er op de troon zit. Hij dient het volk als middel in Gods hand, maar is ook koning bij de gratie Gods, zoals nog steeds blijkt bij elk koninklijk besluit. Willem-Alexander is dus niet alleen gebonden aan de Grondwet, maar ook verantwoording verschuldigd aan de allerhoogste Koning.

Dat besef plaatst Koningsdag 2021, ruim een jaar na die eerste coronapiek, in een ander perspectief. Het coronavirus laat zich niet de les lezen, zei de koning. Maar het virus biedt ons wel lessen. Dan kan Koningsdag nog steeds een unieke dag worden, ook vanuit huis: als vele knieën gebogen worden, voor onze koning, zijn gezin en ons gehele volk in een gebed om kracht en wijsheid, maar ook om verootmoediging en bekering.