Hoe bijzonder is het dat deze notulen openbaar worden?

Het is nog nooit eerder voorgekomen dat de notulen van de ministerraad voortijdig openbaar werden gemaakt. Het verslag van de wekelijkse vergadering op de vrijdag waarin de ministers gezamenlijk de belangrijkste besluiten nemen valt in de categorie ”zeer geheim”; het hoogste geheimhoudingsniveau.

Alleen de betrokken bewindspersonen, het Kabinet van de Koning en, indien strikt noodzakelijk, enkele hoge ambtenaren kunnen de notulen inzien.

De ministerraadnotulen blijven niet voor altijd geheim. De regels schrijven voor dat wetenschappers na twintig jaar de stukken kunnen benutten voor onderzoek. Ieder ander kan de notulen na 25 jaar inzien.

Lekken uit de ministerraad is een zeldzaamheid en bovendien een misdrijf. Het schenden van ambtsgeheim kan een gevangenisstraf van maximaal een jaar opleveren of een boete van tienduizenden euro’s.

Waarom zijn ze eigenlijk geheim?

Tijdens de ministerraad moeten bewindspersonen vrijuit hun mening kunnen geven. Bewindslieden van verschillende partijen kunnen bij belangrijke besluiten verschillende standpunten innemen. Om de eenheid van het regerings­beleid te bewaken, zijn de notulen geheim.

Wie bepaalt of de notulen openbaar worden?

Het Reglement van Orde schrijft voor dat de ministerraad daar toestemming voor kan geven. Ook kan de minister-president namens de ministerraad ontheffing verlenen.

Premier Rutte benadrukte vrijdag toen hij na afloop van de ministerraad bekendmaakte dat 
de notulen openbaar worden 
dat het besluit unaniem door de ministerraad genomen is.

Waar zal na openbaarmaking de meeste aandacht naar uitgaan?

In de eerste plaats of er in de ministerraad is besloten bewust informatie achter te houden waar de Tweede Kamer om had gevraagd. Uit de publicatie van RTL Nieuws bleek dat het kabinet besloot geen volledig feitenrelaas naar de Kamer te sturen en dat conceptstukken geheim zouden blijven. Daarbij zal er ook op worden gelet in hoeverre de ministers Hoekstra (CDA) en Kaag (D66) hun vingers hebben gebrand. Verder zal duidelijk worden in hoeverre er over Kamerleden, zoals CDA’er Omtzigt, is geklaagd in de ministerraad.

Is het zeker dat we maandagavond álles over deze zaak weten?

Niet geheel. Zo kennen we ook nog de zogeheten persoonlijke notulen. Dit zijn uitvoeriger verslagen waarin discussies in de ministerraad bijna woordelijk worden weergegeven. Ze zijn alleen bestemd voor de bewindslieden zelf, die deze in een verzegelde envelop thuis krijgen gestuurd. Een spannende vraag is of ook die openbaar gemaakt gaan worden.