„En die zullen we vroeg en in voldoende aantallen nodig hebben”, aldus Von der Leyen. „Daarom moeten we focussen op technologieën die hun waarde hebben bewezen, de mRNA-vaccins zijn daarvan een duidelijk voorbeeld.” De commissie is woensdag onderhandelingen begonnen over een derde contract met Pfizer/BioNTech voor 1,8 miljard doses voor de periode 2021 tot 2023. „Niet alleen de productie van deze vaccins maar ook alle essentiële componenten zullen uit de EU komen.”

De Duitse, van huis uit arts, onderstreepte dat dit niet betekent dat er geen contracten in de toekomst meer worden getekend met producenten die de technologie niet gebruiken, zoals AstraZeneca en Johnson & Johnson voor het Janssen-vaccin.

Mogelijke zeldzame bijwerkingen met bloedproppen in combinatie met een laag aantal bloedplaatjes na inenting met vaccins van AstraZeneca en Janssen worden momenteel onderzocht. Het Europees Geneesmiddelenbureau EMA oordeelde begin deze maand al dat die mogelijke bijwerking in de bijsluiter van het AstraZeneca-vaccin moet komen te staan. De toezichthouder in de Verenigde Staten onderzoekt soortgelijke gemelde bijwerkingen bij het Janssen-vaccin. Het bedrijf heeft de levering in zowel de VS als de EU uit voorzorg stilgelegd.

Vaccins op basis van messenger-RNA (mRNA) zijn nieuw. Eerdere vaccins waren steevast gebaseerd op de ziekteverwekkers zelf, bijvoorbeeld een stukje verzwakt of inactief gemaakt virus. In mRNA-vaccins zit een stukje genetische code van een specifiek onderdeel van het coronavirus. In het geval van Pfizer/BioNTech en Moderna gaat het om een code van het zogeheten spike-eiwit, waarmee het virus lichaamscellen binnendringt.

Zoals de naam al zegt, speelt messenger-RNA de rol van boodschapper. Rond de prikplek krijgen cellen in het lichaam van degene die het krijgt toegediend instructies van het mRNA om het spike-eiwit zelf te gaan produceren. Het immuunsysteem herkent dat eiwit als vreemd en valt het aan. Als de gevaccineerde persoon later in aanraking komt met het coronavirus, herkent het afweersysteem het spike-eiwit en komt in actie.

De vaccins van Janssen en AstraZeneca werken anders. Dat zijn zogeheten vectorvaccins. Ze zijn gebaseerd op onschadelijk gemaakte verkoudheidsvirussen, waaraan een stukje genetische code van het coronavirus is toegevoegd. Een overeenkomst met de mRNA-vaccins is dat het ook in deze vaccins om het spike-eiwit gaat.

Een derde vaccin op basis van mRNA-technologie is nog in ontwikkeling. Het Duitse CureVac is dat grootschalig klinisch aan het testen, onder meer in Nederland.