Geen tweestrijd

Wat typeert de campagne voor de Kamerverkiezingen van 2021? Dat laat zich het makkelijkst vatten in drie dingen die er níét waren.

Er was om te beginnen geen tweestrijd. Media zijn daar dol op, grote partijen ook. Want door je af te zetten tegen één specifieke tegenstander, klimmen zowel jij als je concurrent gestaag naar de top. Zoals Balkenende en Bos deden in 2003, en Rutte en Samsom in 2012.

Dit jaar was dat anders. Als een eenzame fietser rijdt Rutte al maanden aan kop; het peloton volgt hem op minstens een kilometer afstand amechtig.

Wat er ook niet is: één opvallend twistpunt. Even leek kernenergie dat te worden, maar echt uit de verf kwam de controverse hierover niet.

Het derde dat ontbrak, was felheid en venijn. Zeker, PvdA’er Ploumen en CDA’er Hoekstra wasten elkaar maandag in het EenVandaagdebat de oren over het sociaal-economische beleid. Maar de toon bleef beschaafd. En inderdaad, PVV-leider Wilders hakte als vanouds in op Rutte. Maar ook dat neemt de algemene indruk van een milde, wellevende en bij tijden constructief getoonzette campagne niet weg.

Uitstraling

Dat de campagne was zoals hij was, kan natuurlijk niet los worden gezien van corona. Mede door de pandemie steeg Rutte in de peilingen al een klein jaar geleden ver boven zijn companen uit. Hij hoefde weinig meer te doen dan persconferenties houden, Covid-19-debatten houden en zijn staatsmannelijke uitstraling koesteren.

Corona leek er ook toe te leiden dat de meeste partijen campagne voerden met de handrem erop. Een pandemie is nu eenmaal geen geschikte tijd om elkaar het leven zuur te maken. Gevolg: een peilingenbeeld dat wekenlang stabiel bleef.

Dus zo koersen we zonder enige spanning aan op de haven? Dat nu ook weer niet. Juist de laatste dagen beweegt er wel íéts in het politieke krachtenveld. Zo zakte de VVD in een peiling van I&O Research recent terug naar 33 zetels; precies het aantal dat zij ook nu in de Kamer heeft. De PVV klom in diezelfde peiling naar 20 zetels, eveneens gelijk aan het huidige zetelaantal. Ook het CDA is in deze peiling aan een klim begonnen. Die partij staat nu op 16, drie minder dan in de Kamer. D66 steeg bij I&O sterk, te weten naar 19; gelijk aan het huidige zetelaantal.

Kortom, wie in deze campagne toch nog spanning zoekt, moet de ogen woensdagavond gericht houden op de nummers twee, drie en vier. Een gouden plak kunnen zij niet meer halen, maar het verschil tussen zilver of brons blijft voor hen, psychologisch en politiek, wel degelijk van belang.