De maatregel ging begin vorige maand in en zou eind maart aflopen. De exporttoets moest de greep van de commissie op de aanvoer van vaccins versterken. Brussel zag met lede ogen aan dat de aanvoer van vaccins voor de EU tegenviel terwijl landen als het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten op volle toeren inentten.

De zes vaccinmakers die een contract hebben afgesloten met de Europese Commissie, moeten het EU-land vanwaaruit ze opereren vooraf inlichten als ze vaccins naar een land buiten de EU willen verschepen. Dat land kan de export verbieden als het bedrijf zijn afspraken met de EU niet waarmaakt, zoals AstraZeneca al overkwam. Italië blokkeerde twee weken geleden een vracht vaccins van de Brits-Zweedse fabrikant die was bestemd voor Australië. De commissie, die bij zo’n besluit het laatste woord heeft, stemde in.

Bij die keer is het tot nu toe gebleven, zegt de commissie. Fabrikanten kregen 249 keer ruim baan om vaccins te exporteren. Het ging vooral om de Amerikaanse farmareus Pfizer, die vooralsnog meestal wel op tijd aan de EU levert. In totaal gingen er meer dan 34 miljoen doses naar 31 landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk en de VS.

De cijfers tonen dat de EU nog altijd de toonaangevende mondiale leverancier van vaccins is, zegt de commissie.

Als een vaccinmaker een partij vaccins niet mag uitvoeren, is het aan het bedrijf zelf wat ermee gebeurt. Al is het natuurlijk de bedoeling dat die worden gebruikt om achterstanden in de EU in te lopen.

Over beperkingen op de export van vaccins is al maanden veel te doen, omdat die volgens critici een ‘vaccinoorlog’ zouden kunnen ontketenen. Ze nopen andere landen geheid tegenmaatregelen te nemen. Bij zo’n kettingreactie is niemand gebaat, omdat benodigdheden voor een vaccin vaak op heel verschillende plaatsen worden gemaakt. Ze reizen soms de hele wereld over voor ermee kan worden geprikt.