De beslissing om ruim 1,7 miljoen Venezolaanse migranten een beschermde status te geven in Colombia leidde wereldwijd tot loftuitingen. „Dit besluit komt van een land met veel problemen met ontwikkeling, armoede, en bijna zeventig jaar guerrilla,” reageerde paus Franciscus. „Maar toch had het de moed om deze migranten te zien en dit Statuut te maken.”

Begin vorige week tekende president Duque het decreet waarmee het Statuut voor de Tijdelijke Bescherming voor Venezolaanse Migranten een feit is. Het document voorziet in het toekennen van een reguliere status aan de ruim 1,7 miljoen Venezolaanse migranten die op dit moment in Colombia verblijven, voor de duur van tien jaar. Bijna een miljoen van hen verblijven nu illegaal in het land.

Geweld

Het doel van de regeling is om de Venezolanen toegang te geven tot legaal werk, zorg en onderwijs, zolang de humanitaire crisis in hun thuisland voortduurt. Zowel gedocumenteerde als ongedocumenteerde Venezolaanse migranten kunnen aanspraak maken op de regeling. Ook Venezolanen die de komende twee jaar op reguliere wijze Colombia binnenkomen hebben recht op de beschermde status.

De beslissing komt op een goed moment voor de regering van Colombia, onder vuur van de internationale gemeenschap vanwege de gebrekkige uitvoering van de vredesakkoorden en het weer oplaaiende geweld in grote delen van de het land. „Dit is wereldwijd de grootste daad voor de vrede in het aanpakken van een migratiecrisis,” sprak Duque bij de aankondiging van het Statuut op 8 februari.

Klunzigheid

Het zijn grote woorden van een president wiens imago er ook binnen Colombia niet al te best voorstaat. Daarbij vragen critici zich af of Colombia wel is voorbereid op deze gigantische taak. Het land kampt met stijgende armoede en werkloosheid, en ook de zorg en het onderwijs zijn reeds overbelast.

Ook zijn de overheidsinstellingen berucht om hun eindeloze bureaucratische en klunzige processen. Zo hebben honderdduizenden Venezolanen met de huidige tijdelijke verblijfsvergunning in de praktijk alsnog geen toegang tot zorg, omdat hun identiteitsnummer één cijfer teveel telt.

Een ander probleem is de vereiste van een identiteitsbewijs voor het krijgen van de beschermde status, terwijl in de praktijk veel Venezolanen hun land ontvluchten zonder papieren, omdat die nauwelijks te krijgen zijn. Ook is de vraag wat er zal gebeuren met de Venezolanen die na 31 januari dit jaar Colombia binnenkomen via de illegale overgangen. De grens tussen de twee landen is al sinds het begin van de pandemie gesloten, en sowieso is het haast onmogelijk om een paspoort te bemachtigen in Venezuela – de enige manier om nu legaal de grens over te gaan en aanspraak te kunnen maken op de tijdelijke beschermingsmaatregel.

Hoopvol

De ambitie van de overheid om voor augustus 2022 alle Venezolanen de beloofde status te geven, is daarom wellicht al te optimistisch. „Het is te hopen dat het niet blijft bij het behalen van een beter internationaal imago,” zegt Socorro Ramirez, emeritus professor Internationale Betrekkingen aan de Universiteit van Colombia.

Kortom, het is afwachten of Colombia de verwachtingen kan waarmaken. Hoe dan ook, het besluit om de Venezolanen een beschermde status te geven, stemt tot optimisme. Ramirez: „Als Colombia erin slaagt om de situatie van Venezolaanse migranten te reguleren en de voorwaarden van een waardig leven te genereren, dan transformeert ze deze bevolkingsgroep, waarvan de meesten in de bloei van hun leven zijn, in nieuwe arbeidskrachten.”