Bush heeft nooit de indruk gewekt dat hij zich zorgen maakt over dat zogeheten ’twin deficit’, waarschuwingen van onder meer het Internationaal Monetair Fonds ten spijt. Hij sprak tegen wie het maar wilde horen een grenzeloos vertrouwen uit in de eigen economie.

De Amerikanen waren daar gevoelig voor. Onder Bush sloten ze moeiteloos nieuwe leningen af en maakte de economie na de minirecessie van 2001 een flinke groei door. De vraag is nu wat de herkozen president de komende vier jaar aan de tekorten gaat doen. Zijn speelruimte is beperkt. Er bestaat bezorgdheid dat de tekorten zullen leiden tot een koersdaling van de dollar. De Amerikanen kunnen dan weliswaar meer uitvoeren, maar het gevolg is dat de groei in bijvoorbeeld Japan en Europa afneemt omdat zij minder aan de VS leveren.

De afgelopen jaren gaf Bush de economie een impuls met een aantal kunstgrepen, zoals belastingverlaging. Daardoor hielden de Amerikanen geld over dat ze in andere zaken konden stoppen. Daarbij kwam dat de rente in de Verenigde Staten op een historisch laag niveau kwam, waardoor het lenen van geld erg goedkoop werd.

Voor zijn herverkiezing gaf Bush al aan dat hij de belastingverlaging permanent wil maken. Hij zal daarom nu iets anders moeten verzinnen om het tekort op de begroting in te lopen. Veel meer mogelijkheden dan het beperken van de overheidsuitgaven heeft hij niet. Gezien de internationale spanningen (Irak) zal dat geen eenvoudige opgave zijn.

Het inlopen van het begrotingstekort is in die zin nog eenvoudig dat dit een geheel Amerikaanse aangelegenheid is en Bush dat zelf in de hand heeft. Waar het gaat om het tekort op de lopende rekening van de betalingsbalans, ligt de zaak ingewikkelder. De Verenigde Staten zijn voor een belangrijk deel aangewezen op het buitenland, dat hun tekort in feite financiert. Een groot deel van de kapitaalinstroom komt uit Azië, vooral uit Japan en China.

Aziatische beleggers en centrale banken kopen vooral Amerikaanse staatsobligaties en financieren zo grotendeels het tekort op de lopende rekening. Zolang de Japanners en de Chinezen dat blijven doen, is er niet zoveel aan de hand. Op het moment dat zij hun spaarcenten elders gaan beleggen, heeft Bush een probleem. „Daar heeft hij geen enkele controle op", zegt analist Arnout van Rijn van fondsmanager Rolinco (Robeco’s fonds voor groei–aandelen) en tevens verantwoordelijk voor de visie op Amerika. Hij spreekt van een „labiel evenwicht".

Op dit moment krijgen Japanners meer rente als ze hun geld in Amerikaanse staatsobligaties stoppen dan wanneer ze het in Japanse schuldpapieren investeren. Maar als de rente in Japan omhoog gaat, worden Japanse obligaties interessanter, zegt Van Rijn. In dat geval zal de geldstroom naar de Verenigde Staten kleiner kunnen worden.

In China speelt het valutarisico minder omdat de Amerikaanse dollar en de Chinese munteenheid, de yuan, aan elkaar zijn gekoppeld. Mochten de Chinezen echter besluiten tot een revaluatie van de yuan, dan krijgen zij minder geld terug voor hun beleggingen in de Verenigde Staten. Ook dat valt buiten de controle van de Amerikaanse overheid.

Op de financiële markten zijn al duidelijk signalen te zien waar Bush zich zorgen over zou kunnen maken. Veel Aziatische beleggers zoeken de laatste tijd hun toevlucht in goud in plaats van in de dollar. Sinds het aantreden van Bush is de goudprijs gestegen (na een decennialange daling) van 260 naar 430 dollar per ounce (31,1 gram).

Wat het begrotingstekort betreft zou Bush een voorbeeld kunnen nemen aan de dit jaar overleden Ronald Reagan. Onder diens bewind liep het Amerikaanse tekort procentueel nog verder op dan onder Bush, maar Reagan besloot in zijn tweede ambtstermijn toch de belastingen te verhogen. Bush lijkt daar de man niet naar. De afgelopen vier jaar heeft hij in het Congres geen enkele keer zijn veto uitgesproken over welke uitgave dan ook.