Toen vorig jaar maart de eerste lockdown werd afgekondigd, heerste in brede kring het idee: het is natuurlijk niet leuk, maar als we dit nu een paar maanden volhouden, dan zal het gevaar wel geweken zijn. Inmiddels zijn we bijna een jaar verder en wordt er gesproken over de derde golf die eraan komt. De Britse variant is nog besmettelijker dan het oorspronkelijke coronavirus dat uit China kwam.

Moeten de regels nog strenger worden? In Groot-Brittannië mag je alleen de deur uit als het echt noodzakelijk is. Bij ons zijn de basisscholen nu weer open, maar dat was niet omdat de besmettingscijfers zich nu zo gunstig ontwikkelden.

Veler hoop is gevestigd op massale vaccinatie, maar dat proces verloopt minder vlot dan gedacht. En in hoeverre beschermen de huidige vaccins ook tegen nieuwe varianten van het coronavirus? In reformatorische kring is de oude strijd over de geoorloofdheid van vaccinatie weer opgelaaid. Dat leidt tot moeizame discussies.

Boodschap

Nu mogen we bij allerlei beschouwingen over de coronacrisis niet voorbijgaan aan de diepste oorzaak van deze pandemie en aan de boodschap die daarin voor ons begrepen is.

Durven we nog te zeggen dat hier sprake is van Gods oordeel over een zondig mensengeslacht? Velen in de westerse wereld die zich nog wel christen noemen, ontkennen dat tegenwoordig. Of men zwijgt daar liever over. Christenen in Azië en Afrika hebben daar soms meer zicht op.

De oproep van Hosea wordt in ons land maar weinig gehoord en beleefd: „Komt en laat ons wederkeren tot de Heere, want Hij heeft verscheurd en Hij zal ons genezen; Hij heeft geslagen en Hij zal ons verbinden (Hosea 6:1).

”Alleen samen krijgen we corona onder controle”, zo luidt het motto van de overheidscampagne. Dat de medewerking van het publiek van groot belang is bij de bestrijding van de coronacrisis is zeker waar, maar is dat alles wat we hierover te zeggen hebben?

Het werd gewoon dat de bij het coronabeleid betrokken ministers op zondag gingen vergaderen. Daardoor werd de zondag verder gelijkgesteld met de rest van de week. En dat door een kabinet waarin twee christelijke partijen zitting hebben.

Allesbeslissend

Nu de coronaproblematiek langer aanhoudt, dringt zich steeds meer de vraag op of het gezichtspunt van de gezondheidszorg allesbeslissend moet zijn. Of mogen sociale, psychische en economische factoren ook hun gewicht in de schaal leggen? Maar hoe weegt men die op een verantwoorde manier tegen elkaar af?

In het verleden was dat nooit zo’n punt. Hoewel, bij een aantal zeldzame ziektes deed zich het probleem voor dat voor de medicijnen die daarvoor beschikbaar waren torenhoge bedragen moesten worden betaald. Die dure medicijnen namen een steeds grotere hap uit het zorgbudget. Waar lag hier de grens?

Je kunt zeggen dat een mensenleven onbetaalbaar is, maar hier gaat het om de vraag tot welke hoogte de kosten daarvan uit de publieke middelen moeten komen. Zo ook in de coronacrisis.

Moet het zoveel mogelijk voorkomen van coronadoden het enige gezichtspunt zijn, ongeacht de maatschappelijke gevolgen van dat beleid, of is het verantwoord om toch ergens een grens te trekken? Het is zelfs nog ingewikkelder, want het grote aantal coronapatiënten in de ziekenhuizen leidt ertoe dat andere behandelingen moeten worden uitgesteld. Dat kan ook fataal zijn.

Andere geluiden

Aanvankelijk was er veel consensus over dat de medische zorg aan coronapatiënten absolute prioriteit moest hebben. Maar nu de epidemie maar voortduurt en de schade op allerlei gebied telkens duidelijker wordt, klinken steeds meer andere geluiden. Daar kan men zich iets bij voorstellen.

De overheid is vanaf het begin royaal geweest met allerlei tegemoetkomingen aan ondernemingen die door de coronacrisis getroffen werden. Maar vorig jaar maart dacht men in Den Haag ook niet dat deze zo lang zou duren en zo veel geld zou kosten. En ondanks alle steun dreigt voor veel ondernemers een faillissement.

Het onderwijs van hoog tot laag heeft geleden onder de langdurige beperkingen. Duidelijk werd hoe belangrijk onderwijs geworden is voor de tijdsbesteding en levensoriëntatie van jongeren. Door het voortdurende afstandsonderwijs liepen de leerprestaties duidelijk terug. Hoe moet je daar rekening mee houden? Eindexamenkandidaten hebben ook geen belang bij gedevalueerde coronadiploma’s.

Half maart staan de Kamerverkiezingen op het programma. Moeten die doorgaan? Eigenlijk wel. Periodieke verkiezingen zijn een wezenlijk bestanddeel van het democratisch proces. Er zijn speciale regelingen getroffen om de risico’s op besmetting te beperken. Zelfs de mogelijkheid van briefstemmen is ingevoerd.

De avondklok is verlengd tot begin maart. De invoering leidde tot grootscheepse rellen, maar inmiddels is de rust weergekeerd. Basisscholen die weer open zijn en Kamerverkiezingen op de normale datum zijn belangrijker dan de avondklok.

Kerkgang

Het kerkelijk leven heeft duidelijk ook te lijden onder de lockdown. Weliswaar heeft het bij zware sneeuwval ook voordelen dat je de diensten online kunt volgen, maar dat zijn uitzonderlijke situaties. Na een jaar thuisgezeten te hebben, zijn mensen gemakkelijk het kerkbezoek ontwend. Het is de vraag hoeveel van hen die gewoonte weer zullen oppakken. Dat geldt zeker voor die kerken die zich toch al kenmerkten door gering en onregelmatig kerkbezoek.

Maar ook in orthodoxe kring, waar men alles in het werk stelde om zoveel mogelijk mensen naar de kerk te laten komen, zijn er die gemakkelijk afhaken. Het werd ook moeilijker om de jongeren bij de kerk betrokken te houden. Allerlei kerkelijke activiteiten voor hen moesten worden gestaakt. Sociale contacten zijn voor hen (en trouwens voor iedereen) heel belangrijk.

Wanneer straks van de coronaperiode de balans opgemaakt kan worden, zullen er dan ook veel verliespunten genoteerd moeten worden. Het zou groot zijn als daar het winstpunt van een geestelijke ommekeer en een geestelijke verdieping tegenover zou staan.