In plaats daarvan neemt de auteur de lezer mee naar de Amerikaanse stad Philadelphia in het jaar 1918, waar de Spaanse griep om zich heen grijpt en vele slachtoffers maakt.

Dood en verderf treffen de stad als mokerslagen. Met name de minderbedeelde inwoners van de stad hebben het zwaar te verduren vanwege de gezondheidscrisis die er in de stad heerst.

Pijnlijke verliezen tekenen de situatie van de hoofdpersonen Pia en Bernice. Als de dertienjarige Pia na het overlijden van haar moeder op zoek gaat naar eten, laat ze haar tweelingbroertjes alleen achter in het appartement. In haar afwezigheid neemt haar verbitterde buurvrouw, Bernice Groves, die haar man en baby heeft verloren aan de Spaanse griep, de tweeling mee.

Dynamiek

Pia blijkt zelf besmet te zijn met het virus en belandt tijdens haar zoektocht naar voedsel dagenlang in het ziekenhuis. Als ze eindelijk in staat is om terug te keren naar haar ouderlijk appartement, zijn haar broertjes weg.

De volgende jaren staan voor Pia in het teken van een verbeten zoektocht naar haar broertjes die spoorloos verdwenen zijn. Ondertussen zinkt Bernice steeds dieper weg in haar verbittering die een uitweg vindt in grootschalige babyhandel. Die geeft haar eigen leven nieuwe betekenis, maar zorgt ook voor veel leed bij de immigrantengezinnen waar ze kinderen weghaalt.

Wiseman weet hoe ze haar lezer de wereld van Pia in moet trekken. De harde leefomstandigheden van wezen in de vroege twintigste eeuw worden uitgebreid beschreven. Daardoor komt de rauwe werkelijkheid waarin wezen in de Amerikaanse steden opgroeiden, pijnlijk dicht bij de lezer.

De hoofdstukken wisselen tussen het perspectief van Pia en Bernice. Hierdoor krijgt het boek diepte en ontstaat er extra dynamiek in Bernices karakter. Doordat de lezer iets van haar tragische achtergrond leert kennen, wordt zij niet helemaal als crimineel weggezet – al is de kans groot dat de sympathie voor haar verdampt naar mate de lezer vordert in het boek.

Hartverscheurend

Door de gedetailleerde verslaggeving van Pia’s gedachten en overwegingen, brengt Wiseman ook die hoofdpersoon tot leven. De moeilijke beslissingen die de 13-jarige wees moet nemen, haar eenzaamheid en het hartverscheurende gemis dat zij ervaart door het verlies van haar broertjes, worden indringend beschreven. Wisemans oog voor detail werkt echter af en toe ook averechts, omdat de beschrijving hier en daar wat langdradig wordt. Daardoor verliest het verhaal soms zijn vaart.

Nog krachtiger zou het verhaal over zijn gekomen, wanneer deze in de tegenwoordige tijd geschreven zou zijn. Ook is het einde niet erg verrassend en de laatste hoofdstukken ontwikkelen zich net iets aan de snelle kant. Daardoor ontstaat er een gat in de logica van de gebeurtenissen.

Verder bevat het boek enkele lugubere beschrijvingen van slachtoffers van de Spaanse griep. Die zijn tekenend voor de schrijnende situatie waarin Pia zich bevindt en op zichzelf niet grof beschreven, maar vergen af en toe wel een sterke maag aan de kant van de lezer. Daarnaast komt er een enkele ruwe uitdrukking in het boek voor.

Toch biedt ”De wezenmoeder” juist in een tijd van lockdown een hoopvol perspectief. Het hele boek ademt de ontluisterende sfeer van de rauwe omstandigheden van het leven van de onderklasse van de maatschappij in Philadelphia in de 20e eeuw. Desondanks gloren de sterke liefde van Pia voor haar broertjes en haar sterke drang om hen te vinden als lichtpuntjes in een donkere tijd.

Boekgegevens

De wezenmoeder, Ellen Marie Wiseman; uitg. Mozaïek; 384 blz.; € 22,99