Lockdown leert: bouw aan relaties in jeugdwerk
De coronacrisis heeft duidelijk gemaakt dat kerken, scholen en zorgorganisaties na de lockdown niet zomaar kunnen doorgaan zoals ze dat eerder deden. Zij zullen moeten gaan bouwen aan relationeel jeugdwerk.
De lockdown maakt jongeren niet alleen eenzaam; ook verergert ze de situatie waarin jongeren zich bevinden. Eenzaamheid en onveiligheid zijn niet verdwenen met het einde van de lockdown. Veel gesprekken van de afgelopen periode op de chat van Chris (onderdeel van stichting Chris en Voorkom!) maken dit overduidelijk.
Denk aan het meisje dat geen goede band heeft met haar ouders. Ze voelt zich eenzaam. Sinds de lockdown gaat ze niet meer naar school. Ze zit doordeweeks veel op haar kamer. Op de chat zegt ze: „Ik kan niet echt met iemand praten over m’n dag, hoe ik me voel en bepaalde keuzes die ik moet maken. Ik heb verder wel vriendinnen hoor, met wie ik praat. Alleen door de lockdown kom ik niet meer op school. Daardoor mis ik veel contact.”
Gemopper
Of zoals de jongen die altijd al worstelt met zijn thuissituatie; er is al jaren een negatieve sfeer en gezinsleden negeren elkaar vaak. Hij ervaart wel waardering en gezelligheid bij vrienden. Hij zegt: „Er worden zelden complimenten gegeven, het is altijd maar negativiteit en gemopper. Ik heb altijd echte liefde, warmte, aandacht en een luisterend oor gemist. Dit begin ik nu heel erg te beseffen. Dit doet me erg veel pijn. Ik woon met m’n familie, maar het voelt ergens alsof ik alleen woon. En hierdoor voel ik me erg alleen.”
Of neem het meisje dat haar beste vriendin verloor, omdat die zelfmoord pleegde. Ze was heel hecht met deze vriendin en kende haar al heel haar leven. Ze zegt in de chat: „Het is alsof de helft van mij over is gebleven. Ik voel me gewoon verdrietig en eenzaam. Ik weet gewoon niet hoe ik verder moet leven nu zij er niet meer is.”
Of de jongen die zijn ouders verloor door een ongeluk. Hij woont in een pleeggezin en mist zijn ouders heel erg. Hij heeft niet echt meer iemand om mee te praten. „Het allerliefste ging ik naar mijn oude vrienden toe, maar dat kan natuurlijk niet zomaar.” Hij zit in een nieuwe situatie en dan ook nog eens in de lockdown. Het maakt het gemis van zijn ouders alleen maar veel groter.
Contact
De lockdown vergroot de situatie uit waarin jongeren zich vaak al langer bevinden. Woon je in een warm gezin, dan is de lockdownperiode een tijd waarin je ouders veel meer thuis zijn en een tijd van huiselijke gezelligheid. En natuurlijk zijn daar soms ook de irritaties en is er zo nu en dan een botsing. Heb je een leuke vriendengroep, dan spreek je online af. Hoorde je er op school al niet helemaal bij, dan word je nu ook niet uitgenodigd bij de digitale ontmoetingen en kan het zomaar zijn dat je helemaal geen contact hebt met klasgenoten buiten de onlinelessen om. Die lessen waarin iedereen zijn camera uit heeft en alleen de leerkracht aan het woord is.
Minder aandacht
De lockdown vergroot ook situaties uit waarin jongeren zich in de kerk bevinden. Is er alleen contact op de club of bij catechisatiemomenten, dan zijn jeugdleiders nu het contact vaak zo goed als kwijt. Kerken en gemeenten die hun jeugdpastoraat goed hebben opgezet, die ingezet hebben op relationeel jeugdwerk, hebben dan een enorme voorsprong. Als je al goed contact met jongeren had, kun je het contact online gemakkelijk voortzetten.
Als straks de lockdown voorbij is, zullen hopelijk veel minder jongeren aangeven dat ze zich eenzaam voelen en zullen wij mogelijk minder gesprekken op onze anonieme chat en via onze kindertelefoon hebben. Er zal in de media minder aandacht gegeven worden aan de gevolgen van de lockdown.
Maar is de situatie waarin jongeren zich bevinden verbeterd? Nee! Sommigen hebben dan weer meer afleiding en vinden bij hun vrienden een luisterend oor. Vrienden, leeftijdsgenoten die ze in de periode van de lockdown zo misten. Gelukkig maar.
Maar zijn de kerk, de school en de maatschappij bereid om er dan ook te zijn voor de jongeren die geen goede band hebben met ouders en waar thuis alleen maar negativiteit is, voor jongeren van wie de beste vriend overleden is door zelfmoord of van wie de ouders verongelukt zijn? Of verwachten we de jongeren weer gewoon in de kerkdienst en op de jeugdclub en gaan we weer de dingen doen zoals we die eerder, voor de lockdown, ook al deden?
Wat de coronacrisis ons brengt, is dat situaties uitvergroot en daarmee zichtbaar worden. Laten we dit met twee handen aanpakken. Het is de hoogste tijd om in de kerk niet alleen aandacht te hebben voor geloofsopvoeding, maar ook te gaan bouwen aan relationeel jeugdwerk en goed opgezet jeugdpastoraat. In relationeel jeugdwerk staat zorgen voor de jongeren voorop in de activiteiten met jongeren. Dat vraagt dat jeugdwerkers bereid zijn te investeren in de jongeren, door tijd en aandacht te geven. Niet alleen op de momenten dat er activiteiten georganiseerd worden.
Niets heeft de noodzaak hiervan duidelijker kunnen maken dan de lockdown. We kunnen als kerk en maatschappij daarom in geen geval blijven doorgaan zoals we altijd gedaan hebben.
De auteur is manager bij Chris en docent van de kinder- en tienerpastoraatcursus van Chris. Hebt u hulp nodig? Dan kunt u contact opnemen met Stichting 113 Zelfmoordpreventie via 113 of 0800-0113 (24 uur bereikbaar) en 113.nl
