Elon Musk, de baas van Neuralink, staat erom bekend dat hij gewaagde en vooruitstrevende plannen weet waar te maken. Denk aan Tesla, ruimtebedrijf SpaceX en tunnelboorbedrijf The Boring Company.

Onlangs liet hij zijn bedrijf Neuralink in San Francisco (VS) een chip van een spelletjescomputer koppelen aan de hersenen van een aap. Het dier kan nu in zijn kopje non-stop spelletjes spelen. Hoe het beestje het ervaart? „Die aap is echt niet ongelukkig”, beweerde Musk eerder deze week op de socialemedia-app Clubhouse.

Neuralink probeert de chip in nog meer apen te implanteren, zodat ze samen in hun kopje „mind Pong”, een simpel tennisspel, kunnen spelen. Al eerder liet Musk varkens zien waarin het bedrijf een computerchip had ingebouwd.

Wat is het doel van Neuralink?

Met zijn bedrijf wil Musk de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie (AI, van ”artificial intelligence”) versnellen. AI moet de zelfrijdende auto mogelijk maken, maar ook zenuwaandoeningen kunnen verhelpen.

Met dat doel ontwikkelt het bedrijf chips die aan de hersenen kunnen worden gekoppeld, zogeheten hersencomputerinterfaces. Musk beschrijft die chips „als een Fitbit in je schedel die met kleine draadjes aan je hersenen is verbonden.”

Nu gebeurt dat nog bij dieren, maar het ultieme doel is om ze ook bij mensen te implanteren. De chips bevatten duizenden elektroden die worden verbonden aan specifieke hersengebieden. De hersenen worden zo verknoopt met AI; ze kunnen elkaar aansturen.

De experimenten zouden een eerste stap kunnen zijn in de ontwikkeling van een implantaat om hersenziekten zoals alzheimer en andere vormen van dementie te verhelpen. Ook zou hij mensen met bijvoorbeeld een dwarslaesie weer op de been kunnen helpen.

Hoever is hij inmiddels?

Om die toepassingen mogelijk te maken, moet de snelheid waarmee informatie van het menselijk brein naar een machine stroomt en andersom fors omhoog, vindt Musk. Met een directe verbinding met de hersenen kan de snelheid „minstens 1000, wellicht 10.000 keer hoger worden.” De chip in de aap is bedoeld om te testen óf en hoe snel informatie van een brein naar een machine kan stromen.

Het genezen van mensen is toch een mooi streven, niet?

Jawel, maar er zit ook een keerzijde aan: mensen smelten steeds verdergaand samen met techniek. Musk beweert dat er niets nieuws onder de zon is. Mensen zijn volgens hem al ”cyborgs” (cybernetische organismen), een samensmelting van mensen met AI. Ze hebben al een digitale laag door hun smartphone, de applicaties die ze daarop hebben geïnstalleerd en de moderne media die ze gebruiken. Die informatie moet nu nog via de ogen naar de cortex – het deel van de hersenen dat een sleutelrol speelt in geheugen, concentratie, waarneming, denken, taal en bewustzijn. Maar dat kan volgens hem veel sneller via een geïmplanteerde chip in de hersenen.

Waarom moet die informatieverwerking dan sneller gebeuren?

Op korte termijn wil Musk Neuralink-chips implanteren in patiënten met hersen- of ruggengraatletsel, zodat ze „een computermuis, hun telefoon, of welk apparaat dan ook kunnen bedienen door gewoon te denken.” Dan moet dat wel snel werken.

En op de lange termijn?

Als het aan Musk ligt, sturen mensen elkaar straks berichten via telepathie door alleen maar te denken; dus zonder tussenkomst van de smartphone. Maar dat is nog maar een begin. Zijn ultieme streven is om het brein van mensen te kunnen uploaden in een computer, zodat ze na hun dood in een „geredde staat” kunnen voortleven.

Dat klinkt als een messiaanse boodschap?

Musk erkende dat dit nog sciencefiction is. Maar het streven is duidelijk. De Neuralinkbaas is de enige niet met dergelijke religieus getinte ideeën. Ray Kurzweil, directeur engineering bij Google, voorspelde dat mensen in 2045 hun hele brein naar computers kunnen „uploaden” en „digitaal onsterfelijk” zullen worden, doordat hun menselijke geest samensmelt met AI.

Zal het zover komen?

Dat is lastig te zeggen. John Lennox, hoogleraar wiskunde en filosofie, wijst er in zijn boek ”2084” dat dit idee is gebaseerd op de aanname dat de mens, inclusief zijn geest, alleen materie is. Hij noemt dit materialisme een religieus geloof. De Amerikaanse filosoof Thomas Nagel stelt in zijn boek ”Geest en kosmos” dat het „mentale zelf” niet alleen fysiek is, en dat dit dus niet volledig kan worden verklaard door de natuurwetenschap.

De voorstanders van dit zogeheten transhumanisme zullen uiteindelijk vastlopen op de uniciteit van het menselijke brein, verwacht Lennox. „Voor het ontstaan van de menselijke geest moet er een niet-materiële bron bestaan: de Geest van God.”