Ruim 1300 euro per maand kreeg Agnes –„in verband met de privacy liever geen achternaam”– in 2020. De veertigjarige Tilburgse leeft inmiddels ruim tien jaar van een WIA-uitkering met Wajong-aanvulling. Die krijgt ze nadat ze naast PTSS-klachten een burn-out oploopt. Omdat de klachten voor haar 27e zijn opgetreden, bepaalt de keuringsarts dat ze ook in aanmerking komt voor een Wajong-aanvulling.

Sinds dit jaar is de Wajong-wetgeving, de arbeidsongeschiktheidsvoorziening voor jonggehandicapten, veranderd. Doel van de ”vereenvoudiging van de Wajong” is het gelijktrekken van verschillende Wajong-regelingen. Het gaat om de oude Wajong, de Wajong2010 en de Wajong2015. Diverse Wajongers ontvangen nu echter een lagere vergoeding per maand.

Zo ook Agnes. Sinds 1 januari moet ze het doen met 100 euro per maand minder. Dat is op een totaal van 1300 euro een flink bedrag. „Het is niet altijd even makkelijk om rond te komen.”

Agnes weet niet precies waarom ze nu minder krijgt. Vorig jaar ontving ze een brief waarin werd aangegeven dat de Wajong per 1 januari zou wijzigen. „Er werd gestrooid met termen waarvan ik het bestaan niet kende. In de brief stond wel dat je er financieel op achteruit kon gaan. Maar niet dat er minder compensatie zou zijn. Ik dacht: ik wacht wel even af wat er precies gebeurt.”

VN-verdrag

Diverse organisaties trokken al bij minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken aan de bel. Belangenclub Ieder(in) voor mensen met een beperking geeft aan dat achteruitgang in inkomen in strijd is met het VN-verdrag Handicap. Ook gaat het in tegen de afspraken die zijn gemaakt in de Eerste Kamer toen het wetsvoorstel besproken werd.

De FNV stuurde vorige week een brief naar minister Koolmees. Daarin waarschuwt de vakorganisatie waarschuwt voor een Wajong-affaire, na de toeslagenaffaire. Volgens bestuurder Erica Hemmes zijn Wajongers de dupe van de enorme werklast die er is bij het UVW. „Wij krijgen heel veel reacties van mensen met een arbeidsbeperking die zich onzeker voelen en zich grote zorgen maken over hun uitkering”, schrijft Hemmes in de brief. „De minister moet nu ingrijpen om die onrust weg te nemen en zorgen voor genoeg goede mensen om alle vragen en individuele gevallen netjes af te handelen.”

Een van de pijnpunten die de FNV aankaart, is het overstappen van de oude Wajong naar de nieuwe regeling. Dat duurt vaak meer dan een jaar. Mensen die de overstap rond eind november 2020 aanvroegen, krijgen pas na juni 2021 een eerste gesprek hierover met het UWV. Daarna kan hun aanvraag in behandeling worden genomen.

Agnes herkent dat de nieuwe regels veel onzekerheid opleveren. De communicatie verloopt vaak stroperig, zeker omdat ze met twee verschillende toeslagen te maken heeft. „De mensen van de WIA weten niet wat er met de Wajong gebeurt en andersom. Dat maakt het ingewikkeld.”

Sommige mensen die er door de nieuwe regels op achteruitgaan, kunnen ter compensatie een garantiebedrag ontvangen. Agnes heeft hier nog niets van gehoord. Ook uit de brief die ze ontving, was dit niet op te maken.

FNV waarschuwt ervoor dat door vertraagde berekening van deze garantiebedragen Wajongers later soms grote bedragen terug moeten betalen.

Voedselbank

Agnes heeft iets soortgelijks al eens meegemaakt. „Toen ik studeerde kreeg ik geen Wajong, terwijl later bleek dat ik daar wel recht op had. In één keer kreeg ik 12.000 euro. Van vier jaar moest ik zorgtoeslag, huurtoeslag en belastinggeld terugbetalen. Van die 12.000 heb ik uiteindelijk 1000 euro overgehouden.”

De financiële perikelen houden haar geregeld bezig. Terwijl haar vergoeding naar beneden is gegaan, zijn de vaste lasten van ziektekostenverzekering, gas, water en licht juist gestegen. De komende drie weken moet Agnes daardoor rondkomen van in totaal 26 euro. „Dat wordt dus creatief zijn. Met pasta en tomatensaus kan ik nog wel iets maken. En misschien kan ik naar de voedselbank gaan. Mijn gevoel is dat de overheid haar zaakjes niet op orde heeft. Dat maakt me boos.”