Hong promoveert vrijdag aan de Theologische Universiteit Apeldoorn op het dagboek van delegatielid Caspar Sibelius dat hij uit het Latijn in het Engels vertaalde. Zijn proefschrift ”Caspar Sibelius and His Journal on the Synod of Dordt, 1618-1619: Transcription, Translation, and Systematic Analysis of His Journal” geeft een bijzonder kijkje achter de schermen van de roemruchte synode.

Sibelius (1590-1658), woonachtig in Deventer en collega van Jacobus Revius, was nog maar 28 jaar toen hij als lid van de Overijsselse synode gekozen werd als afgevaardigde naar de Synode van Dordrecht. Hij had kort daarvoor in Leiden gestudeerd, waar hij aan de voeten van Arminius én Gomarus verkeerde. Hong: „Arminius wekte volgens Sibelius de belangstelling van zijn studenten op voor tal van ketters, zoals Arius en Pelagius. Uit Sibelius’ dagboek van de synode blijkt een bijzondere interesse in Gomarus, wiens toespraken hij uitvoerig citeerde.”

Aanvullende bron

Gedurende de synode hield Sibelius een uiterst gedetailleerd verslag bij, dat hij echter niet kon afmaken vanwege zijn voortijdige vertrek als gevolg van hoge koorts. Hong: „Het dagboek is geschreven in het Latijn en legt de debatten nauwkeurig vast. Het werk wordt daarom gezien als een goede aanvullende bron bij de officiële Acta omdat het licht werpt op toespraken van afgevaardigden die anders niet bekend waren geworden.”

Wat is uw algemene indruk van de synode zoals Sibelius die beschrijft?

„Er heerste eenstemmigheid onder de negentien delegaties bij het nemen van de besluiten, hoewel er soms onenigheid en zelfs kleine ruzies waren. Maar juist omdat er fundamentele overeenstemming over de kernzaken was, heeft de diversiteit alleen maar tot betere beslissingen geleid, ook ten aanzien van de Dordtse Leerregels. Deze harmonie tussen de delegaties uit de verschillende landen weerspiegelde een diepe eenheid tussen de gereformeerde kerken in het Europa van die tijd.”

Sibelius viel met name over de manier waarop de remonstranten de procedures van de synode probeerden te dwarsbomen. Zij verweten dat de vergadering geen legitieme rechter was en schismatiek, kerkscheurend was. Hong: „Zij logen en veranderden hun woorden voortdurend. Hoewel het wegzenden van de remonstranten door Bogerman niet vrij was van emoties, baseerde hij zich op de resolutie van de Staten-Generaal op 1 januari 1619. Daarom was de manier waarop de synode de remonstranten behandelde volkomen terecht en legitiem.”

Hoe objectief was Sibelius? Hij typeerde een Kamper remonstrant bijvoorbeeld als een idioot, zo schrijft u.

„Het dagboek is een persoonlijk verslag, dat echter niet op gespannen voet staat met het criterium van objectiviteit. Alle afgevaardigden beoordeelden de remonstranten als schismatiek. Ook Sibelius’ voorkeur voor Gomarus strijdt niet met een objectieve weergave. Diens bijzondere aandacht voor het vraagstuk van verkiezing en verwerping komt overeen met die van de andere afgevaardigden en betrof het hart van de arminiaanse controverse.”

Sibelius werd ook benoemd tot revisor van de Statenvertaling. In 1635 werd de eerste revisie voltooid, maar Sibelius zag er nog veel fouten in. „Hij deed zijn beklag bij Walaeus en Hommius en vond gehoor. De correctie van veel onvolkomenheden bleef hem gedurende de rest van zijn leven achtervolgen, waaronder hij tot aan zijn dood leed en waardoor hij met anderen in conflict raakte.”

Het handschrift van Sibelius was erg moeilijk om te lezen, erkent Kong. „Er zijn nog steeds onleesbare woorden die ik niet kan ontcijferen. Ik kon mijn taak afmaken dankzij de trouwe leiding van God en met hulp van mijn begeleiders en assistenten. Maar het niet voltooide dagboek blijft uiteindelijk incompleet en onvolmaakt.”