”Hoe overleef ik mijn relatie” is bedoeld voor stellen die stekelig gedrag ervaren. Daarbij kun je denken aan het overschrijden van grenzen, zelfetalering, kleineren, vermijden, intimideren of wraak nemen. De auteur is psychotherapeut en relatietherapeut. Uit zijn boek spreekt veel kennis van zaken. Omdat hij herkenbare, aansprekende thema’s afbakent, is dit boek anders dan relatieboeken die meer basale informatie geven over bijvoorbeeld veiligheid, intimiteit of communicatie.

De auteur zet per hoofdstuk uiteen wat de stekel precies is, om daarna uit te leggen hoe het ook anders kan. Hij richt zich zowel tot degene die de stekel veroorzaakt, als tot de partner die ermee moet leven. Tijdens het lezen was overigens niet altijd duidelijk wie hij wanneer aansprak. De auteur raadt aan om vooral oog te hebben voor de kwetsbare kant achter het moeilijke gedrag. Welke gevoelens worden er gekwetst? Welke behoeften zijn er gefrustreerd? Spelen er misschien tekortkomingen in de kindertijd, bijvoorbeeld vroegere emotionele verwaarlozing of het gevoel nooit goed genoeg te zijn? Met zo’n voorgeschiedenis kunnen er beschermingsmechanismen zijn ontwikkeld. Die hielpen om vroeger te overleven, maar leveren nu problemen op in de relatie. Niet alleen de een heeft kwetsuren, ook de partner heeft die. Een neerbuigende opmerking komt extra hard aan bij een innerlijke stem die al negatief oordeelt.

Fricties

Een goed functionerende relatie kent wederkerigheid, vrijheid en gelijkwaardigheid, maar er kunnen gemakkelijk onderhuidse fricties optreden. Bijvoorbeeld als verantwoordelijkheden niet goed verdeeld zijn. Bij vermijding speelt onvoldoende zelfbescherming en daarom een terugtrekkende beweging. De auteur geeft tips om te leren afgrenzen, te beginnen in het klein en dit vol te houden. Wraakzucht heeft als herkomst een kind dat gedwongen wordt of machteloos is. Om dit te veranderen is nodig om inbreng te krijgen, uitnodigen om invloed uit te oefenen.

In een apart hoofdstuk geeft de auteur aan wat het christelijk geloof kan betekenen. Zo zal het helpen als je niet krampachtig op zoek bent naar bevestiging in je relatie, maar je je bevestiging vindt in Gods liefde. Vergevingsgezindheid helpt ook, evenals leren al je moeiten over te geven aan God. De auteur schetst daarbij een beeld dat een gelovige niet hoeft te lijden als deze maar gelooft. Als je blijvend stekeligheden ondervindt, zegt dat volgens de auteur iets over je relatie met God, omdat je dan God niet in staat acht te voorzien in wat je nodig hebt. Hierbij miste ik dat God soms door grote beproevingen heen leidt en niet alles oplosbaar is. Gelukkig schrijft de auteur even verderop dat God door moeilijkheden iets wil leren en dat het daarmee gemakkelijker wordt de zwakke kanten van je partner te accepteren. Hier ben ik het van harte mee eens.

Dit boek bevat veel waardevolle informatie. Toch lijkt het me te hoog gegrepen om een zelfhulpboek te zijn. Het vraagt behoorlijk wat zelfreflectie om te onderzoeken dat er bijvoorbeeld wantrouwen ten grondslag ligt aan intimidatie. Snapt de gemiddelde Nederlander dat?

Support en klankbord

Het vertaalde Duits is niet altijd even soepel te lezen. Ook wordt verondersteld dat de lezer toegang heeft tot zijn eigen gevoelsleven en zijn eigen behoefte kan herkennen. Lukt dat herkennen en verder leiden van gevoelens met een geliefde met wie al iets spaak loopt? Er worden mooie voorbeeldzinnen gegeven, maar zou er niet meer steun nodig zijn om te praten over de stekeligheden? Het was mooi geweest als de auteur meer stimuleerde om het netwerk erbij te betrekken, want ik geloof erg in support en klankborden. Het is nu eenmaal wat lastig om therapeut te zijn in een eigen haperende relatie.

Boekgegevens

Hoe overleef ik mijn relatie, Jörg Berger; uitg. KokBoekencentrum; 188 blz.; € 17,99