De tragiek van gedeelde liefde
Het boek leest als een roman. Met de liefde tussen Paul Ehrenfest en Tatiana Afanassjewa als rode draad. Toch heeft ”Denken is verrukkelijk” van Margriet van der Heijden een serieuze ondertoon.
Paul groeit op als nakomertje in een joods middenstandsgezin in Wenen. Vader Sigmund verdient de kost met een ‘supermarkt’ avant la lettre.
Moeder Johanna overlijdt in 1892, terwijl Paul in de tweede klas van het gymnasium zit. Twee jaar later zweert hij alle religie af. „Ik schepte er plezier in om iedereen in mijn buurt te wijzen op alle onzinnigheden van de populaire geloofsovertuigingen.” Hij leest Nietzsche en twijfelt aan alles. In diezelfde tijd groeit de intelligente Tatiana (of Tania) op in een welgestelde familie in de Russische stad Sint-Petersburg.
Paul en Tania ontmoeten elkaar in de collegezalen van de Georg-August-Universiteit in Göttingen. „Steeds vaker werd ze samen met Paul gezien.” Ze deelden de liefde tot de wis- en natuurkunde. Ze trouwen in 1904. Paul promoveert, en sluit vriendschap met de even eigengereide Albert Einstein.
Van der Heijden beschrijft beeldend hoe Paul succesvol zijn weg vindt in de wetenschappelijke wereld. Zijn buitenechtelijke affaire, een dreigende echtscheiding en de opkomst van Hitler benemen Ehrenfest ten slotte alle levensvreugde. Op 25 september 1933 schiet hij zichzelf en zijn zoon dood. In de instructies die hij bij zich draagt, staat te lezen: „Hebt erbarmen en laat me nu sterven.”
Boekgegevens
Denken is verrukkelijk. Het leven van Tatiana Afanassjewa en Paul Ehrenfest, Margriet van der Heijden; uitg. Prometheus; 432 blz.; € 39,99
