Een vaccinmaker zou de autoriteiten van het EU-land waar het bedrijf is gevestigd moeten melden wat het wil uitvoeren en waarnaartoe. Die geeft dan toestemming of weigert, als de fabrikant daarmee zijn contract met de EU schendt. De commissie wil zelf ook meekijken.

Het dagelijks bestuur van de EU wil zo voorkomen dat vaccins naar landen buiten de EU gaan en de unie met lege handen achterblijft. Sinds de ruzie met vaccinfabrikant AstraZeneca, die plotseling aankondigde de EU fors minder te leveren maar andere klanten nog wel helpt, is Brussel daarvoor beducht.

De commissie is volgens de ingewijden vooralsnog niet van plan om de uitvoer van vaccins stil te leggen. Eurocommissaris Stella Kyriakides (Volksgezondheid) en meerdere van haar collega’s bezwoeren de afgelopen dagen dat Brussel niet met een exportverbod zou komen, maar enkel uit is op „transparantie” over de bestemming van in Europa geproduceerde vaccins.

De EU heeft miljarden aan belastinggeld in de ontwikkeling en de voorproductie van de vaccins gestoken, brengen de EU-bronnen in herinnering. Om dat te kunnen verantwoorden, moet zij er op toezien dat het geld goed terechtkomt.

En ook andere landen leggen beperkingen op aan de uitvoer van coronavaccins. „We moeten vooroplopen en reageren”, stellen de ingewijden. „We willen weten wat er met onze vaccins gebeurt. Als er een tekort dreigt, moeten we ingrijpen.” Al verwachten ze dat enkel in een „zeldzaam geval”.

Het is de bedoeling dat de verplichting om toestemming te vragen voor export „supersnel” ingaat, aldus de bronnen. Mogelijk vrijdag al. De noodmaatregel zal voorlopig gelden tot april. Export van vaccins met humanitair oogmerk wordt van de plicht uitgezonderd.

De EU heeft contracten afgesloten met zes vaccinmakers en heeft twee vaccins inmiddels in gebruik genomen. Maar onder andere de VS en het VK zijn al veel verder op streek met inenten. In onder meer het VK bestaat de angst dat de EU nu vaccins voor zichzelf zal opeisen waarop het rekent.