Afgelopen week is er al veelvuldig informeel overleg gepleegd. De CNV-bonden eisen wel dat „de laatste hobbels uit de weg worden geruimd.” Welke „hete hangijzers” dit zijn, liet het CNV maandag in het midden. „Inhoudelijk kan ik nog geen mededelingen doen over waar we tot nu toe precies over gesproken hebben, maar ik kan je wel verzekeren dat de acties zeker zin hebben gehad”, aldus CNV-voorzitter D. Terpstra. Terpstra sluit zich aan bij de woorden van vice-premier Zalm, die vorige week de wens uitsprak voor 8 november een akkoord te bereiken.

De FNV vindt dat het kabinet tot nu toe te weinig heeft bewogen om in formeel overleg te treden. „Er kan maar één keer formeel overleg plaatsvinden. Dat is op dit moment veel te risicovol”, zei FNV-voorzitter L. de Waal na afloop van intern beraad tussen de aangesloten FNV-bonden. „We zijn er nog lang niet.”

Woensdag beslissen de bonden definitief of hun vakcentrale het formele overleg mag openen. Voor die tijd moet het kabinet met verdere toezeggingen komen, vindt H. van der Kolk, voorzitter van FNV Bondgenoten, de grootste bond binnen de vakcentrale. „Er moet op veel dossiers duidelijkheid komen.” Als voorbeelden noemde hij VUT en prepensioen, de WAO, de WW en het verlofsparen. Volgens hem is het onderwerp van loonmatiging nog niet op de onderhandelingstafel terechtgekomen.

Het informeel overleg tussen de bonden en het kabinet gaat intussen wel gewoon door, zegt FNV-voorzitter De Waal. Verder zou hij dinsdag praten met het CNV en de MHP. De bonden die zijn aangesloten bij deze vakcentrales gaven eerder maandag wel het groene licht voor de start van formele onderhandelingen met het kabinet.

Volgens Terpstra kiest de FNV slechts voor een andere procedure om het overleg te voeren en zitten de vakcentrales nog steeds op één lijn. „Wij doen het eigenlijk niet anders dan de FNV. Ook wij willen dat eerst die hangpunten opgelost zijn voordat wij in formeel overleg treden.”

Voorzitter J. Schraven van VNO-NCW zei maandag te denken dat kabinet, vakbonden en werkgevers binnen afzienbare tijd een akkoord zullen sluiten over ingrepen in de sociale zekerheid. Wel is het aan de bonden en het kabinet om een brug naar elkaar te slaan. „Ik heb er toch wel vertrouwen in. Ik denk dat er een redelijk evenwichtig pakket aan zit te komen dat een aantal pijnpunten bij de vakbeweging wegneemt en geen afbraak doet aan de hervormingsagenda van het kabinet.”

Schraven wil dat de bonden akkoord gaan met verregaande loonmatiging voor volgend jaar, „zodat de exportpositie niet verder wordt aangetast.” VNO-NCW is op zijn beurt bereid in te stemmen met een regeling waarmee mensen met slijtende beroepen na veertig dienstjaren met prepensioen kunnen, zoals LPF-Tweede-Kamerlid Herben heeft voorgesteld. „Wij hebben geen probleem met de motie-Herben”, aldus Schraven.

MKB-Nederland, dat de werkgevers in het midden- en kleinbedrijf vertegenwoordigt, roept het kabinet ertoe op ook serieus te overleggen met de werkgeversorganisaties over een sociaal akkoord. De sociale zekerheid is niet exclusief het terrein van de werknemers, aldus coördinator sociaal beleid A. van Delft.

Van Delft kan begrijpen dat het kabinet nu tienmaal zo veel tijd besteedt aan gesprekken met de vakbeweging als aan overleg met de werkgevers. Maar er kan alleen sprake zijn van een breed sociaal akkoord wanneer dat ook met de werkgevers is gesloten. De opmerkingen van CNV-voorzitter Terpstra dat de werkgeversorganisaties „zich kunnen aansluiten” bij een akkoord tussen vakbeweging en kabinet baren hem zorgen. Van Delft is bang dat werkgevers de rekening gepresenteerd krijgen van tegemoetkomingen van het kabinet aan de vakbonden.