Ter bestrijding van steekpartijen en inbraken is het via plaatselijke verordeningen in steeds meer steden verboden om voorwerpen bij zich te dragen die gebruikt kunnen worden om personen te beschadigen of om eigendommen te ontvreemden. Dat zijn er misdadig veel.

In Schiedam wordt onder het motto ”elk mes kan dodelijk zijn’ alles van afbreekmes tot zakmes in beslag genomen. In Den Haag ziet men een schroevendraaier in de tram al als verboden wapen. En in alle grote steden kan de politie ook overdag het bij zich hebben van een breekijzer, boor of glassnijder betitelen als inbraakvoorbereidend gedrag en daar een boete voor geven. Met een gratis strafblad erbij.

Officieel is het verbod niet van toepassing als de desbetreffende middelen niet voor criminele handelingen bestemd zijn. Maar dat is niet altijd direct duidelijk te maken aan een agent. Zeker niet als je met dergelijke voorwerpen aangehouden wordt in Utrecht-Kanaleneiland als licht gepigmenteerde jongeman voorzien van sneakers, spijkerbroek en zwart jasje met capuchon. Gelukkig mag de Nederlandse politie niet etnisch profileren, dus heeft ook een blanke huismoeder in Staphorst iets uit te leggen als ze met een net bij de bakker nieuw verkregen broodmes in de auto naar huis rijdt. Gelijke behandeling conform artikel 1.

Helaas echter lijkt dat verworden te zijn tot: iedere burger wordt door de overheid in gelijke mate als potentiële crimineel behandeld. En erger nog, ook bestraft als hij of zij in een situatie op zich nog niets verkeerd gedaan heeft maar het wel zou hebben kunnen doen. Zelfs calvinisten die elk mens beschouwen als geneigd tot alle kwaad zien het niet als zonde als iemand in het bezit is van een goed gevulde gereedschapskist. Integendeel: handwerk en ambacht zijn in de joods-christelijke traditie eervolle bezigheden. Dankzij artikel 23 is dat ook duidelijk te zien aan de enthousiast presterende reformatorische scholen voor beroepsonderwijs. Kinderen die weten hoeveel moeite het kost om iets te maken, gaan niet zomaar wat vernielen. Wie een vak leert, kan in het eigen onderhoud voorzien zonder iemand te beroven. Die krijgt respect voor zijn werk en hoeft dat niet af te dwingen met een wapen.

Een bot messenverbod voor jongeren treft ook vormende activiteiten als scouting. Daar leren kinderen verantwoord omgaan met het padvindersmes, en ook meteen wat EHBO-vaardigheden: dan snijdt het mes aan twee kanten.

Als angst regeert, lijkt het het meest veilig om maar alle burgers huisarrest te geven: dan kunnen ze elkaar op publiek terrein geen kwaad doen. En heeft de overheid haar straatje effectief schoongeveegd.

Een politieke partij die pleit voor strengere regels en meer politie zit niet goed in het spoor. De samenleving is meer gebaat bij meer handigerds dan bij meer handhavers. Zeggen dat die wetten alleen bedoeld zijn om kwaadwilligen aan te pakken, werkt niet. Er is altijd wel een burgemeester die dik tatert dat er geen uitzonderingen gemaakt mogen worden, omdat er anders niet valt te handhaven. Zo worden no-gozones gecreëerd voor techneuten.

Onze Duitse buren, die nogal slechte ervaringen hebben met zowel een rechts als een links repressief regime, hebben ter bescherming van de burger een constitutioneel hof. Voor Nederland lijkt dat ook een goed idee, nu blijkt dat het huidige politieke en juridische stelsel ernstig faalt. Bijkomend voordeel is dat het ook helpen kan tegen te ver gaande EU-maatregelen. Mits natuurlijk de burgerlijke vrijheden en grondrechten goed zijn vastgelegd.

In plaats van de Grondwet in te korten door artikel 23 af te schaffen, kan beter een artikel 24 worden toegevoegd. ”Elke Nederlander heeft het recht om hulpmiddelen voor het uitvoeren van bewerkingen met zich te dragen en te gebruiken, mits anderen geen schade wordt toegebracht.”

De auteur is adviserend ingenieur.