Al decennialang is het een thema dat binnen de kring van de Christelijke Vereniging van Psychiaters, Psychologen en Psychotherapeuten (CVPPP) wordt besproken. Dat dr. Steef Post er in zijn bijdrage in de rubriek Welbeschouwd (RD 17-10) niet uit komt, is dan ook niet verwonderlijk. Mogelijk heeft het goede gesprek met prof. Hanneke Schaap (RD 6-1) duidelijkheid opgeleverd.

Eén aspect mis ik echter wel en laat dát aspect nu voor mij zo belangrijk zijn geworden. Belangrijker en breder dan de vraag naar Bijbelse counseling versus christelijke psychologie is voor mij de vraag naar de relatie, de relatie tussen ”jij en ik”. Jij, die in de spreekkamer van dokter, psycholoog, advocaat of dominee vóór mij zit, mij aanziet, een appel op mij doet: help mij, wees er voor mij, zie mij.

Post merkt in zijn bijdrage op dat „het los van God leven (…) de oorzaak van menselijk leed (is). De remedie is de weg terug.” Deze opmerking vraagt natuurlijk uitleg. Of we nu met God of los van God leven, leed blijft in dit leven. Als de remedie de weg terug is, zou ik graag willen weten: de remedie van wát? De remedie van angst- en stemmingsklachten? De remedie van door vroege traumatisering ontstane moeiten met het zelf- en lichaamsbeeld? Het zal de ervaring van veel pastores zijn dat je er met Bijbelse counseling alleen niet komt.

Ik zou het voor nu graag wat concreter én dichter bij huis willen houden. Wat uit uw en mijn hart voortkomt, is pesten, elkaar pijn doen, elkaar de maat nemen, elkaar verwaarlozen en elkaar oordelen, elkaar verketteren. Kortom, elkaar traumatiseren. Voor een oplettende krantenlezer als u liggen de voorbeelden van dit „gevallen menselijk gedrag” voor het oprapen. Let dan vooral ook op de bijdragen onder ”Kerk en godsdienst”.

Bekering is dus nodig. Zeker, maar we vliegen uit de bocht als we dan naar de ander-tegenover-ons kijken. Voor een christenhulpverlener – maar laten we het veel breder nemen: voor ons allemaal – is het dan ook aangeraden eerst het vergrootglas op het eigen gedrag te leggen voordat we een mening, laat staan een oordeel, vormen over het gedrag van de ander-tegenover-mij. Het gaat hier dus primair om de houdingen die we ten opzichte van elkaar aannemen. Beter nog: de houding die ík aanneem ten opzichte van de ander-tegenover-mij. Is mijn houding er een van miskennen of erkennen, afwijzen of aanvaarden, haten of liefhebben, wantrouwen of geloven, verdelen of hopen, controleren of laten zijn?

En laten we eerlijk zijn. Als het fout gaat in relaties, tussen man en vrouw, tussen ouders en kinderen, heeft het toch vaak te maken met onze moeite de ander te laten zijn die hij is. U zou graag willen dat uw vrouw zo-en-zo is, maar zo is zij niet! Zij is anders. Het is liefde de ander in zijn anders-zijn te erkennen en te aanvaarden.

Het maakt verschil navolger van Christus te zijn. Misschien spreekt u nooit over ”het geloof” maar leeft u het uit in uw relaties met uw collega’s of cliënten. Worden mensen door u ”gezien”, voelt men zich door u bevestigd en aanvaard, opent zich een toekomst. Krijgt men hoop.

Hooggestemde woorden? Met minder kan het in de hulpverlening niet. Zeker, met vallen en opstaan. Of beter: met vallen en opgericht worden door de Ander die mij doorziet in mijn falen, tekort en schuld. En toch aanvaardt! Uit genade.

Maar is er dan geen christelijke psychologie? Ik lig er niet wakker van zolang er christenen zijn die met overtuiging en toewijding in de gezindheid van Christus werkzaam zijn in de psychologische hulpverlening.

De auteur is psychiater en geneesheer-directeur van Eleos.