Uit de boekenkast van Jan Nathan Rozendaal: Wandelen in navolging van Christus

Nu hij burgemeester is, zou Rozendaal best wat meer tijd voor lezen willen hebben. „Ik ben toch gauw vier of vijf avonden in de week weg en ook op zaterdag ben ik vaak in touw. Door corona ligt dat nu even anders, maar normaal gesproken blijft er weinig tijd over om te lezen. Ik heb me daarom voorgenomen om ’s avonds voor het slapengaan steeds één hoofdstuk uit een boek te lezen.” Rozendaal leest graag boeken die tot nadenken stemmen. „Ik houd van kwaliteit. Ook op vakantie lees ik graag literatuur waarvan ik vermoed dat het goed geschreven is, met een verhaal dat doordacht is. Daarnaast spreken biografieën me aan, vooral als er een tijdsbeeld in wordt geschetst. Mensen in hun context, dat vind ik heel boeiend. En de liefde voor geschiedenis heb ik van huis uit meegekregen. Mijn vader heeft onder meer meegewerkt aan een geschiedenismethode voor het basisonderwijs.” Voor boeken waarin de worsteling rond het geloof een rol speelt, heeft Rozendaal speciale belangstelling: ”Dood van een non” van Maria Rosseels, ”Overwinteren” van Gert-Jan Segers, ”Dorsvloer vol confetti” van Franca Treur, ”Mijn naam is Asher Lev” van Chaim Potok. „Die worsteling herken ik. Wat betekent het geloof voor je? Het is geen kwestie van: je hebt het en dat is het dan. Augustinus zegt: Onrustig is het hart tot het rust vindt in U o God.” Goede herinneringen bewaart Rozendaal aan de zondagmiddagen thuis. „Om vier uur kwamen de kinderen naar beneden. Dan stond er een schaaltje lekkers klaar en las mijn vader een halfuur voor. Vaak verhalen uit de kerkgeschiedenis. Onlangs kwam ik ”Onder de slip van zijn mantel” van B. Florijn weer tegen, over de vervolging van Schotse puriteinen. Ik heb het toen nog eens herlezen. Een moment van nostalgie.” Rozendaal vindt het lastig om zes boeken uit te kiezen die een betekenisvolle rol in zijn leven speelden. „Ik denk meer in thema’s dan in boeken. Bij zo’n thema komen er dan meteen allerlei titels bij me op.” _1\. William Guthrie: ruim Evangelie_ „In mijn studietijd las ik ”Des christens groot interest” van de Schotse puritein William Guthrie. God gebruikte dat om me de ogen voor de waarde van het Evangelie te openen. Uiteindelijk gaat het om het Woord alleen, niet om wat mensen zeggen, vinden of bedenken. Guthrie hielp mij enorm, omdat hij steeds naar Bijbelteksten verwijst en ingaat op concrete vragen: Voor wie is het Evangelie? Wat is Gods boodschap voor ons? Ik heb daar veel aan gehad, ook omdat in de kerk het Evangelie weleens wat beperkt leek te worden. Guthrie leerde me dat ik ondanks mezelf welkom ben bij God, bij Jezus Christus. Datzelfde trof ik aan bij Brakel en Bunyan. Overigens is het nog niet zo gemakkelijk om de Bijbel goed te verstaan. We hebben allemaal onze eigen interpretaties. Maar de radicaliteit van de Schrift moet overeind blijven.” _2\. Anne van der Bijl: radicale navolging_ „Radicaliteit zie je ook bij mensen als Anne van der Bijl en Corrie ten Boom. Zij waren bereid God onvoorwaardelijk te volgen en te dienen. Toen Amerika werd getroffen door de aanslagen van 11 september 2002 bedacht Anne van der Bijl, oprichter van Open Doors, dat hij naar de mensen van al-Qaida moest om hun het Evangelie te brengen, in plaats van angstig thuis te blijven zitten. Hij stapte in het vliegtuig en ging op weg. Dat deed hij eerder bij de mensen achter het IJzeren Gordijn. Die waren verstoken van Gods Woord. Van der Bijl stopte wat Bijbels in zijn autootje, reed naar het Oostblok en ging er Bijbels verspreiden. Hij schrijft daarover in zijn boek ”God’s Smuggler”. Corrie ten Boom, die tijdens de Tweede Wereldoorlog de boodschap van Gods liefde had ervaren in de concentratiekampen van de Duitsers, trok de wereld over om over die liefde te vertellen in gevangenissen. Dat is radicaliteit in de navolging van Jezus. Hij ging naar hoeren en tollenaren om hun het goede nieuws te brengen. Het is de opdracht uit Mattheüs 25 om gevangenen te bezoeken en naakten te kleden. Mensen als Van der Bijl en Ten Boom houden me een spiegel voor.” _3\. Dietrich Bonhoeffer: kloostertraditie_ „De Duitse theoloog Dietrich Bonhoeffer was ook zo’n navolger van Jezus. Zijn ”Navolging” gaat over de Bergrede. In ”Leven met elkander” volgt hij een ander spoor. Daarin zitten enerzijds zijn overdenkingen over de psalmen. Aan de andere kant beschrijft hij hoe het kloosterleven er in zijn tijd uit zou kunnen zien. Zo gebruikte hij de rijkdom van de kloostertraditie bij het opleiden van jonge predikanten. Hij liet hen als groep bij elkaar wonen. ’s Ochtends gingen ze, voordat ze één woord hadden gesproken, naar de gebedsruimte. Het eerste woord dat die dag moest klinken was Gods Woord. En ’s avonds gebeurde dat omgekeerd. Na de dagsluiting ging iedereen in stilte naar zijn kamer. Dat zijn waardevolle dingen. Met de Reformatie is sterk de nadruk komen te liggen op huisgodsdienst en dat is goed. Maar ik denk dat de kloostertraditie ons kan leren dat we ons steeds weer met elkaar moeten laten voeden vanuit Gods Woord, of dat nu zeven, drie of twee keer per dag is. Bonhoeffer leefde bij de Bijbel en tegelijk nam hij zijn verantwoordelijkheid richting de samenleving. Toen het op zijn pad kwam om mee te doen aan een aanslag op Hitler, was dat heel ingewikkeld voor hem, maar kon hij geen nee zeggen, omdat hij zag dat wat er gebeurde zó fout en zó antichristelijk was. Dat vind ik fascinerend aan hem. In mijn stiltekamertje boven staat een uitspraak van Bonhoeffer op de muur: ”Bid, doe het goede en verwacht het van God”. Als je bidt om leiding en overdag doet wat je moet doen, dan mag je het verder van God verwachten. Dat geeft ook ontspanning, al kende Bonhoeffer zeker twijfels. Maar hij klampte zich steeds weer vast aan de Bijbel en aan het gebed.” _4\. Franciscus: leven in armoede_ „Hélène Nolthenius beschrijft in ”Een man uit het dal van Spoleto” het leven en de tijd van Franciscus van Assisi. Mijn vrouw en ik hebben een aantal pelgrimspaden gelopen, onder andere in de voetsporen van Franciscus in Italië. Ik vind dat heerlijk om te doen. Ik ben graag buiten in de natuur, in Gods schepping. Tegelijk is er tijdens zulke wandelingen ruimte voor bezinning, in theologisch opzicht, maar ook qua cultuur, want onderweg kom je langs allerlei kloosters en kerken. Franciscus leefde in een tijd waarin de kerk erg bezig was met macht, rijkdom en oorlog voeren. Hij plaatste daar met zijn houding en gedrag iets anders tegenover. Gaat het er niet veel meer om dat we anderen dienen? Voor Franciscus werd armoede een groot ideaal. Hij wilde heel letterlijk in praktijk brengen wat Jezus zei: Als je twee kleden hebt, geef er dan één weg. Ik denk dat we zulke Schriftwoorden niet te gemakkelijk naast ons neer moeten leggen en zeggen dat die geestelijk zijn bedoeld. Er zit zeker ook een letterlijke waarheid in.” _5\. Raynor Winn: zwerven door de natuur_ „”Het zoutpad” en ”De wilde stilte” van de Engelse auteur Raynor Winn sluiten aan bij mijn fascinatie voor het wandelen. In het eerste boek beschrijft Winn hoe ze dakloos werd en ging trekken langs het kustpad in het zuidwesten van Engeland. Het vervolg daarop, ”De wilde stilte”, heb ik net uitgelezen. Er zit in die boeken iets van het pelgrimeren: dat trekken langs zo’n kustpad, de confrontatie met de elementen, de verwondering over de natuur. Als je ’s avonds of ’s nachts buiten bent en naar de hemel kijkt en al die sterren ziet, dan kun je je klein voelen en je verwonderen over de grootsheid van de schepping en over de macht en de majesteit van God. Als ik met vrienden in de bergen wandelde zongen we altijd Psalm 8 of ”Hoe groot zijt Gij”. Ik houd van mensen om mij heen, maar ook van de natuur. Ik heb achter het huis een moestuintje en een vijver met vissen, ik heb een jonge hond, bijenkasten naast het huis. Tuinieren, lekker buiten zijn, dat is echt een vorm van ontspanning voor me.” _6\. Geert Mak: oog voor de gewone man_ „Ik heb me de afgelopen zomer wat verdiept in Europa, onder meer aan de hand van ”In Europa” van Geert Mak. Hij plaatst de moderne geschiedenis in haar context, dat vind ik interessant. Vooral ook omdat het raakt aan mijn vak als bestuurder. Als je niet oppast, leef je vooral in een bubbel en besef je niet wat een besluit doet met de mensen die het betreft. Mak gaat juist op zoek naar hun verhalen. Hij vertaalt de grote geschiedenis naar de levens van gewone mensen. We moeten oppassen voor symboolpolitiek, maar het is goed om je steeds af te vragen wat het effect is van ons handelen, positief en negatief. Boeken als die van Mak, helpen me daarbij. Daar kan ik als burgemeester in de praktijk iets mee.” _www.rd.nl/uitdeboekenkast_ :::kader 1::: :::kader 2::: :::kader 3::: :::kader 4::: Mensen uit alle geledingen van de maatschappij vertellen over boeken die invloed hebben gehad op hun leven.

Uit de boekenkast van Jan Nathan Rozendaal: Wandelen in navolging van Christus

Cultuur & boeken

RD.nl in uw mailbox?