SCP: kansen en risico’s platformeconomie ongelijk verdeeld
De kansen en risico’s van platformwerk, zoals maaltijden bezorgen, taxiritten aanbieden of online klussen uitvoeren, zijn ongelijk verdeeld. Daarvoor waarschuwt het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Waar de ene groep veel zelfstandig en flexibel kan werken, hebben andere groepen juist hoge werkdruk en lage verdiensten. En door de coronacrisis kunnen de verschillen nog groter worden.
De belangrijke adviseur van het kabinet, die het werkveld in kaart bracht, constateert dat platformwerk onzeker en onvoorspelbaar is. Op internationale onlineplatformen wordt daarnaast geconcurreerd met mensen uit lagelonenlanden, waardoor inkomens onder druk komen.
Het SCP merkt dat de voorwaarden van platformwerk slechter worden omdat het aanbod toeneemt en de vraag afneemt. In economisch slechte tijden hebben platformwerkers geen vangnet. „De crisis onderstreept daarmee de kwetsbaarheden van flexibel werk”, aldus het onderzoek.
Voor de komende maanden verwacht het SCP dat de platformeconomie mensen die door de coronacrisis hun baan hebben verloren, kan helpen. Maar het voorziet ook dat de nadelen vergroot worden. Dat is dan met name in de sectoren die door de coronacrisis geraakt zijn, zoals de taxibranche omdat het toerisme is weggevallen, en de schoonmaak aan huis. „Mensen vinden elkaar misschien snel en de platforms bieden nieuwe kansen op werk, maar dat betekent niet per se dat het ook goed en goedbetaald werk is dat zekerheid biedt”, aldus SCP-onderzoeker Anne Roeters. Roeters denkt ook dat sectoren zoals de schoonmaak het lastiger kunnen krijgen door de coronacrisis.
Ook is de macht van platformen een probleem. Dat zorgt voor mindere kwaliteit van werk. In landen waar platformwerkers een betere onderhandelingspositie hebben, is de kwaliteit van het werk hoger.
Platformwerk heeft ook voordelen, ziet het SCP. Zo kan het ondernemerschap aanmoedigen. Ook kan de flexibele aard van het werk ervoor zorgen dat mensen makkelijker zorg en werk kunnen combineren. Omdat het werk vaak laagdrempelig is, zijn er ook voordelen voor mensen die niet zo makkelijk aan een baan komen. Mensen die vaardigheden of een expertise hebben waar veel vraag naar is, kunnen meer klanten vinden en dus meer verdienen, aldus het SCP.
De meeste mensen werkzaam in de platformeconomie hebben er een bijbaan, maar voor een deel is het ook hun hoofdinkomen. Er zit daarnaast verschil in het soort werk en hoe het georganiseerd is.