De financiële gezondheid van alle 355 gemeenten werd beoordeeld op basis van de jaarrekeningen over 2019. Daarnaast zijn de begrotingen voor 2021 geanalyseerd. Daaruit komt naar voren dat steeds meer gemeenten in het rood staan en dat financiële buffers slinken.

Door de coronapandemie moesten gemeenten onder meer noodsteun aan zelfstandigen verstrekken terwijl ook de zorg op peil moest blijven. Gemeenten worden wel gecompenseerd voor de extra kosten, maar dat is niet altijd voldoende. Daarbij lopen gemeenten door de crisis inkomsten mis. Alles bij elkaar zou er 1 miljard tot 1,5 miljard euro extra steun naar de gemeenten moeten vloeien, meent BDO.

Het gezamenlijke verlies van gemeenten steeg met ruim 600 miljoen euro naar 747 miljoen euro in 2019. Hoewel de oplopende tekorten bij de meeste gemeenten nog met de eigen buffers gedicht kunnen worden, is de financiële rek er volgens BDO wel uit.

In de provincies Noord-Holland en Groningen was de situatie het slechtst met tekorten van ruim 100 euro per inwoner. Gemeenten in de provincie Flevoland doen het daarentegen het beste.

Het was de derde keer dat BDO de financiële gezondheid van Nederlandse gemeenten langs de meetlat legde. Al voor de crisis losbarstte was bekend dat steeds meer gemeenten moeite hebben om rond te komen. De verslechterde financiële huishouding is volgens de onderzoekers terug te voeren op de extra taken op het gebied van onder meer de jeugdzorg, die gemeenten sinds 2015 hebben gekregen.

Door de coronacrisis wordt ook van gemeenten meer gevraagd, onder meer op het gebied van handhaving, terwijl bepaalde inkomsten afnemen. Vanuit Den Haag werd eerder al extra geld beschikbaar gesteld om misgelopen inkomsten en extra gemaakte kosten te compenseren. Om de druk op de gemeenten verder te verlichten, werd ook een bepaalde kortingsregeling tijdelijk geschrapt.

Volgens BDO zullen veel gemeenten noodgedwongen moeten bezuinigen op lokale voorzieningen. Daarnaast zullen gemeentelijke belastingen fors toenemen. Gemeenten staan volgens de organisatie onder meer voor lastige financiële uitdagingen en onzekerheden, zoals de toenemende digitalisering, energietransitie, krapte op de woningmarkt en de verdere impact van de coronacrisis.