Waarom is Rutte zo somber?

De besmettingscijfers laten nog geen overtuigende daling zien, ondanks de lockdown die 15 december inging. Het effect van de lockdownmaatregelen zou tussen Kerst en de jaarwisseling zichtbaar moeten zijn.

Er is wel een daling van het aantal besmettingen zichtbaar, maar het is de vraag of die het gevolg is van de maatregelen. In de afgelopen week kwamen 56.440 besmettingen aan het licht; beduidend minder dan de 67.388 meldingen van een week eerder (-16 procent).

Tegelijk nam het aantal afgenomen testen af, met ruim 70.000 tot 368.126 (ook -16 procent). Deze afname kan op twee zaken wijzen: minder mensen hebben klachten –in dat geval zouden de maatregelen vruchten af hebben geworpen– of minder mensen waren tijdens en na de feestdagen bereid om zich te laten testen. Onzeker is welke verklaring de juiste is.

Wat pleit voor de laatste verklaring, is het feit dat mensen die zich de afgelopen week lieten testen, relatief vaker corona onder de leden hadden. Het percentage positieve testen steeg namelijk van 13 naar 13,7 procent.

Heeft het kabinet alleen oog voor het aantal besmettingen?

Nee. Het Outbreak Management Team (OMT) dat het kabinet adviseert, houdt diverse metertjes in de gaten. Het aantal besmettingen, het reproductiegetal –dat is gezakt naar 0,9– en het percentage positieve testen zijn daar enkele van.

Ook heel belangrijk is het aantal ziekenhuisopnames. Dat nam de afgelopen week iets af: van 1892 tot 1713 (-9,5 procent). Op de intensive cares werden juist iets meer patiënten met Covid-19 opgenomen: 336 tegen 304 een week eerder (+10,5 procent).

De druk in ziekenhuizen en op ic’s is nog onverminderd hoog, stelde Aura Timen van het RIVM dinsdag. In totaal lagen er die dag 2159 coronapatiënten op de verpleegafdeling en 723 op de ic’s, volgens cijfers van het Landelijk Coördinatiecentrum Patiënten Spreiding.

Tel daar patiënten met andere aandoeningen bij op, en het plafond van de maximale zorgcapaciteit komt in zicht. Op de ic’s zijn momenteel 1119 van de 1294 beschikbare bedden in gebruik (86 procent); elders in de ziekenhuizen 12.757 van de 14.793 bedden (eveneens 86 procent).

Kunnen scholen binnenkort weer open?

Dat is zeer de vraag. Basisscholen en de kinderopvang blijven zeker tot en met 17 januari dicht, besloot het kabinet vorige week donderdag. Voor middelbare scholen geldt niet anders. Premier Rutte kan „echt niet beloven” dat scholen op 18 januari weer opengaan.

Het Red Team, een expertgroep die het kabinet gevraagd en ongevraagd advies geeft, pleit ervoor de scholen heel januari dicht te houden. Behalve de hoge besmettingsgraad speelt mee dat kinderen mogelijk vatbaarder zijn voor de Britse coronavariant die al op diverse plekken in ons land is aangetroffen.

Ic-arts Diederik Gommers toonde zich dinsdag op televisieprogramma Op1 zeer bezorgd over deze extra besmettelijke mutant. De verspreiding in Nederland lijkt tot nu toe mee te vallen, maar de vraag is of dat zo blijft.

Wanneer komen we meer te weten over de mogelijke versoepelingen?

Het OMT buigt zich vrijdag over de maatregelen en komt begin volgende week met een advies. In principe bespreekt het kabinet op 12 januari of de lockdown langer gaat duren. Het gaat dan ook over de sluiting van winkels en het maximum van twee personen die je thuis mag ontvangen.