Gezondheid

Hoe corona een stempel zette op het jaar 2020

Het jaar 2020 was vreemd. Vanuit het niets dook een virus op, dat binnen enkele weken tijd de wereld veroverde. Het kostte duizenden het leven, tienduizenden werden ziek, de meesten bleven gezond – maar iedereen moest enige mate van vrijheid inleveren. Een overzicht van de belangrijkste momenten, overheidsmaatregelen en wetenschappelijke ontdekkingen rond corona.

19 December 2020 15:12
De vismarkt in Wuhan, 24 januari. beeld AFP, Hector Retamal
De vismarkt in Wuhan, 24 januari. beeld AFP, Hector Retamal

Januari

6 januari: De NOS meldt de ontdekking van een mysterieuze longziekte bij 59 mensen in de Chinese miljoenenstad Wuhan. De oorzaak is een tot dan toe onbekend coronavirus, maken Chinese autoriteiten drie dagen later bekend.

14 januari: De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) twittert dat er geen bewijs is dat mensen elkaar met het virus kunnen besmetten. Een aantal virologen heeft daar bedenkingen bij.

17 januari: Het Europese gezondheidsinstituut ECDC schat het risico dat het coronavirus in Europa opduikt laag in.

20 januari: Chinese wetenschappers stellen vast dat het coronavirus overdraagbaar is tussen mensen. Het ministerie van Buitenlandse Zaken adviseert Nederlandse reizigers naar Wuhan geen markten met pluimvee en vis te bezoeken, en geregeld de handen te wassen.

27 januari: Minister Bruno Bruins van Medische Zorg bestempelt Covid-19, veroorzaakt door het coronavirus, als een zogeheten A-ziekte. Hierdoor krijgt hij de bevoegdheid om besmette personen dwingende maatregelen op te leggen ter bescherming van de bevolking.

28 januari: Een huisarts uit het Brabantse Sint-Oedenrode krijgt te maken met een patiënt die met koorts uit Wuhan is teruggekomen. De persoon wordt niet getest, omdat hij niet aan de criteria van de GGD voldoet. Een maand later telt ons land het eerste officiële geval van corona.

Februari

7 februari: China heeft een groot tekort aan beschermingsmiddelen en vraagt onder meer Nederland om humanitaire hulp. Drie dagen later vertrekt een vliegtuig vanaf Schiphol met aan boord zeker 6 miljoen mondkapjes, 100.000 overalls en 10 beademingsmachines.

21 februari: Volgens het RIVM hoeft Nederland zich geen zorgen te maken om het virus.

22 februari: De WHO roept alle landen op zich voor te bereiden op het coronavirus.

23-25 februari: Carnaval gaat gewoon door. Daar zijn ook wintersporters bij, die het virus uit Italië en Oostenrijk meenemen. Een golf van besmettingen volgt.

26 februari: Het Outbreak Management Team (OMT) komt voor het eerst bijeen om de regering te adviseren over de corona-aanpak.

27 februari: De eerste vijf Nederlanders testen positief op het coronavirus. Op dezelfde dag valt ook de eerste coronadode. Op dat moment lopen er al 154 mensen in ons land rond met coronaverschijnselen, die later positief worden getest.

Maart

3 maart: De Ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb) komt bijeen. Het kabinet wachtte daarmee tot de eerste officiële besmetting was vastgesteld. Een hoge ambtenaar in de crisisbestrijding noemt dat achteraf „heel dom en grenzeloos naïef.”

8 maart: Na een uitvoering van het Amsterdams Gemengd Koor (130 leden) worden 102 leden ziek. Een 78-jarig koorlid en drie partners van koorleden overlijden. Een dag later repeteert het christelijk mannenkoor De Lofzang uit Heerde. Tientallen koorleden raken besmet, zeven overlijden.

9 maart: Premier Rutte roept op geen handen meer te schudden. Nederland telt nu 321 geregistreerde coronabesmettingen. Het RIVM schat later dat er op dat moment bijna 100.000 besmettelijke personen rondlopen. Op Italiaanse intensive cares kunnen artsen de stroom aan patiënten nauwelijks meer aan.

11 maart: De WHO roept het coronavirus uit tot pandemie.

12 maart: Het virus breidt zich zo snel uit dat GGD’en geen bron- en contactonderzoek meer kunnen doen om mogelijk besmette personen te achterhalen. Tijdens een persconferentie kondigt het kabinet nieuwe maatregelen af. Mensen moeten zoveel mogelijk thuiswerken. Evenementen met meer dan 100 personen worden afgelast.

15 maart: Scholen, de horeca en sportclubs moeten sluiten. De bestaande maatregelen worden tot 6 april verlengd.

16 maart: In een indringende toespraak vanuit het Torentje voorspelt premier Rutte dat het grootste deel van de bevolking wordt besmet. Daarmee zouden we groepsimmuniteit opbouwen. Achteraf komt er veel kritiek op deze uitspraak.

19 maart: Minister Bruins, die een dag eerder bij een debat in de Tweede Kamer onwel werd, stapt op. Hugo de Jonge, minister van Volkgezondheid, Welzijn en Sport, neemt zijn functie over als minister voor Medische Zorg.

20 maart: Koning Willem-Alexander houdt een televisietoespraak voor het Nederlandse volk over het coronavirus. In verpleeghuizen en kleinschalige woonvormen voor ouderen is bezoek niet meer toegestaan.

22 maart: Er liggen 573 coronapatiënten op de ic’s. Rond deze datum bereikt het aantal besmettelijke personen in Nederland een recordhoogte van 280.000, zo schat het RIVM achteraf.

23 maart: Het kabinet treft nieuwe maatregelen. Premier Rutte spreekt van een intelligente lockdown. Alle bijeenkomsten, inclusief kerkdiensten, worden tot 1 juni verboden, ongeacht het aantal bezoekers. Contactberoepen moeten tot 6 april hun werk neerleggen. Thuis zijn maximaal drie bezoekers toegestaan. Als iemand koorts heeft, moeten alle gezinsleden thuis blijven.

April

7 april: Een recordaantal van 1424 coronapatiënten ligt op de ic’s. Corona heeft intussen aan zeker 2000 mensen in Nederland het leven gekost.

22 april: Tandartsen en mondhygiënisten bieden weer de reguliere zorg aan. Eerder konden mensen er alleen voor spoedeisende hulp terecht.

30 april: St Jansdal in Harderwijk biedt als een van de eerste ziekenhuizen in Nederland een sneltest voor het bepalen van een coronabesmetting.

Mei

11 mei: Basisscholen verwelkomen leerlingen weer, maar werken wel met kleinere groepen. Bijna alle contactberoepen, zoals kappers en nagelstylisten, kunnen weer open. Buiten sporten mag weer, alleen mogen er geen wedstrijden worden georganiseerd.

19 mei: Zorgmedewerkers, met name in de thuiszorg en verpleeghuizen, kampen nog steeds met een gebrek aan beschermingsmiddelen zoals mondkapjes, veiligheidsbrillen en schorten, constateert vakbond FNV.

20 mei: Huisartsen schrijven anti-trombosemiddelen voor bij coronapatiënten met een hoog risico op trombose. Op de intensive care ontwikkelt zelfs de helft van deze patiënten bloedstolsels.

25 mei: Verpleeghuizen mogen weer bezoekers toelaten. Verschillende dierentuinen openen de deuren.

26 mei: De coronacrisis raakt mensen in hun portemonnee. Ongeveer twee op de drie mensen zonder vast contract zijn er financieel op achteruit gegaan. Een op de tien Nederlanders zegt zelfs moeilijk rond te kunnen komen, blijkt uit een peiling van platform Wijzer in Geldzaken.

28 mei: Duizenden coronapatiënten houden blijvend letsel aan de longen, verwacht Leon van den Toorn, voorzitter van de longartsenvereniging Nvalt.

Juni

1 juni: Kerken mogen weer diensten beleggen met maximaal dertig personen.

Middelbare scholen openen de deuren weer, net als restaurants.

In het openbaar vervoer is het dragen van een mondkapje verplicht.

Iedereen met klachten kan zich voortaan laten testen. Eerder gold dat alleen voor bepaalde groepen zoals zorgmedewerkers en leraren.

3 juni: Kinderen onder de 12 jaar spelen een beperkte rol bij de verspreiding van het coronavirus, stelt het RIVM. Ze worden minder vaak besmet dan volwassenen en dragen het virus nauwelijks aan anderen over.

8 juni: Basisscholen gaan volledig open.

9 juni: De coronawet, die 1 juli in werking treedt, oogst veel kritiek van onder anderen juristen. Uiteindelijk zal de wet op 1 december pas ingaan.

12 juni: Nederland sluit samen met Frankrijk, Duitsland en Italië een contract af met AstraZeneca over de levering van een coronavaccin.

Het Longfonds meldt dat veel coronapatiënten die niet in het ziekenhuis zijn opgenomen, drie maanden later nog vervelende klachten hebben zoals vermoeidheid, hoofdpijn en spierpijn.

16 juni: Ernstig zieke coronapatiënten hebben baat bij de ontstekingsremmer dexamethason, claimen Britse onderzoekers.

24 juni: Premier Rutte kondigt versoepelingen aan, die 1 juli ingaan. Hij stelt dat de maatregelen 35.000 ic-opnames hebben voorkomen.

25 juni: Het Europese gezondheidsinstituut ECDC wijst op het gevaar van aerosolen, ultrakleine vochtdruppeltjes in de lucht, voor de overdracht van het coronavirus.

Juli

1 juli: Maatregelen worden versoepeld, waarmee de intelligente lockdown achter de rug is. In binnenruimtes, zoals bij kerken, restaurants en sportscholen mogen maximaal 100 personen bijeen komen; als bezoekers vooraf reserveren zelfs meer dan 100.

7 juli: Overdracht van het coronavirus via miniscule druppeltjes (aerosolen) in de lucht is mogelijk en „moet niet worden veronachtzaamd”, concluderen onderzoekers van het RIVM. Toch denken ze dat verreweg de meeste besmettingen via de grotere druppels en besmette oppervlaktes plaatsvinden.

8 juli: De CoronaMelder, een app die waarschuwt bij nauw contact met een besmet persoon, wordt in Twente getest.

15 juli: Het aantal coronabesmettingen in Europa neemt fors toe. De Vlaamse epidemioloog Pierre Van Damme stelt dat de tweede golf is begonnen.

16 juli: Er komt niet weer een bezoekverbod voor verpleeghuizen, schrijft minister De Jonge aan de Tweede Kamer.

24 juli: Gedragswetenschappers van het RIVM zeggen voor het eerst dat mondkapjes wel nut kunnen hebben. Uit internationaal onderzoek blijkt dat mensen meer afstand van elkaar houden als ze een mondkapje dragen.

24 juli: Broomhexine, een oud hoestmiddel dat onder meer bij Kruidvat is te krijgen, blijkt uit Iraans onderzoek verrassend goed te werken bij ernstig zieke coronapatiënten.

25 juli: De GGD kan het aantal testen nog steeds niet aan. Wachttijden lopen daardoor op.

27 juli: Bloedbank Sanquin doet een oproep aan ex-coronapatiënten om bloed te doneren.

28 juli: Enoximon, een goedkoop middel dat al decennia bij longaandoeningen wordt gebruikt, werkt krachtig tegen benauwdheid bij Covidpatiënten, meldt het Reformatorisch Dagblad.

Augustus

4 augustus: Het RIVM noemt de groei van het aantal coronabesmettingen zorgelijk. Vooral Amsterdam en Rotterdam hebben hoge besmettingscijfers. Daar wordt een dag later een mondkapjesplicht ingevoerd.

6 augustus: Introductieweken op scholen en universiteiten gaan niet door, maken premier Rutte en minister De Jonge bekend.

Voor horecaklanten geldt een reserveerplicht en gezondheidscheck.

Op Schiphol dienen reizigers uit risicogebieden zich te laten testen en in quarantaine te gaan.

10 augustus: Een groep deskundigen heeft het Red Team opgericht als tegenhanger van het OMT. Het team is er om „kokerdenken” bij het OMT en het kabinet te voorkomen, aldus coördinator Wim Schellekens.

18 augustus: Vanwege het oplopend aantal besmettingen kondigt premier Rutte nieuwe maatregelen aan. Thuis zijn niet meer dan zes bezoekers welkom. De periode van thuisquarantaine gaat omlaag van veertien naar tien dagen.

20 augustus: De steun voor het kabinetsbeleid is gehalveerd sinds maart, blijkt uit AD-onderzoek. Zo’n 43 procent vindt dat het kabinet te weinig doet tegen corona, 29 procent vindt de overheidsmaatregelen te streng.

22 augustus: Minister Ferd Grapperhaus neemt op zijn trouwdag de coronaregels onvoldoende in acht. Zijn positie wankelt, maar na een diepe spijtbetuiging in de Kamer mag hij aanblijven.

September

18 september: Zes veiligheidsregio’s kondigen nieuwe maatregelen af in verband met een sterk oplopend aantal besmettingen. Zo sluit de inloop bij horeca om middernacht en geldt een maximum groepsgrootte van vijftig personen voor activiteiten zonder meldplicht.

20 september: Nederland passeert de grens van 100.000 positieve testen. Experts vrezen dat regionale maatregelen te weinig effect sorteren.

24 september: Aerosolen met virusdeeltjes kunnen wel 10 tot 20 minuten in een lift blijven hangen, ontdekken onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam. Ze raden aan om liftdeuren langer open te laten staan en zo min mogelijk te praten en te hoesten in een lift.

29 september: Nieuwe maatregelen gaan in. Eet- en drinkgelegenheden hebben tot 21.00 uur inloop en sluiten om 22.00 uur. Bezoek thuis is beperkt tot drie gasten. In binnenruimtes mogen maximaal dertig personen. Als er in een werksituatie een besmetting plaatsvindt, kan het bedrijf twee weken worden gesloten.

30 september: Het dragen van niet-medische mondkapjes in openbare ruimtes is vanaf nu een landelijk dringend advies.

Oktober

1 oktober: Van maart tot en met mei overleden ruim 10.000 mensen in Nederland aan Covid-19, zo heeft het CBS berekend op basis van doodsoorzaakverklaringen ingevuld door een arts.

4 oktober: De NOS meldt dat er in de hersteld hervormde gemeente in Staphorst tot 600 bezoekers per dienst mogen komen. Het bericht leidt tot landelijke ophef en veel onbegrip onder Tweede Kamerleden. De kerk benadrukt alle coronamaatregelen in acht te nemen.

5 oktober: Laten kerken het aantal bezoekers terugbrengen naar dertig, adviseert minister Grapperhaus na overleg met het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO). Samenzang raadt hij af.

Op middelbare scholen dienen leerlingen een mondkapje te dragen op riskante momenten, zoals bij leswisselingen.

7 oktober: De eerste twee coronasneltesten van de fabrikanten BD en Abbott zijn goedgekeurd. Ze geven geen fout-positieve uitslagen en zijn minder gevoelig dan de reguliere PCR-test. Er moet nog wel worden onderzocht op welke manier de testen het beste kunnen worden ingezet.

10 oktober: De app CoronaMelder wordt landelijk uitgerold. De app kan helpen bij het bron- en contactonderzoek.

Uit Nederlands onderzoek blijkt dat opgenomen coronapatiënten baat kunnen hebben bij hydroxychloroquine. Het oorspronkelijke malariamedicijn verlaagt bij hen de kans op overplaatsing van de verpleegafdeling naar de ic met 53 procent.

14 oktober: De gedeeltelijke lockdown gaat in. Cafés en restaurants moeten sluiten. Koopavonden gaan niet door, net als evenementen. In openbare ruimtes zijn niet meer dan dertig personen toegestaan. Het dragen van een mondkapje in binnenruimtes is verplicht.

16 oktober: Vanwege een sterke toestroom van coronapatiënten zien ziekenhuizen in Den Haag zich genoodzaakt het grootste deel van de niet-acute zorg af te schalen. Hierdoor kan meer personeel worden ingezet voor coronazorg.

Koning Willem-Alexander en zijn gezin reizen naar Griekenland. Dit komt hem op stevige kritiek te staan. Hij biedt later zijn excuses aan.

17 oktober: Een aanzienlijk deel van de RD-lezers gelooft in complottheorieën, zo blijkt uit onderzoek van deze krant. Zo denkt een op de negen lezers dat het 5G-netwerk wordt gebruikt om de bevolking via een chip in een coronavaccin te kunnen volgen.

28 oktober: Experts roepen in het AD iedereen op om vitamine D te slikken. Volgens hen verlaagt dat de kans op een corona-infectie. Als je toch ziek wordt, kan de ziekte minder ernstig verlopen.

29 oktober: Alle attractieparken en dierentuinen moeten volledig stoppen met het verkopen van eten en drinken, besluit het Veiligheidsberaad.

November

3 november: Extra maatregelen worden ingevoerd om de besmettingscijfers harder te laten dalen. Onder meer dierentuinen, musea en buurthuizen moeten dicht.

4 november: Ongeveer een kwart van de verpleeghuizen kampt met corona, zegt RIVM-chef Jaap van Dissel.

Van de coronasterfte is 19 procent –omgerekend 2200 doden– gerelateerd aan luchtvervuiling, stellen onderzoekers van het Duitse Max Planck Instituut.

6 november: Er worden twintig extra grote testraten verspreid door het land uit de grond gestampt. In eerste instantie zullen duizend militairen de testen –waaronder sneltesten– afnemen.

9 november: Farmaceut Pfizer maakt als eerste de resultaten bekend van de werking van het coronavaccin in de praktijk. Het vaccin is in zeker 90 procent van de gevallen effectief, volgens de voorlopige resultaten. „Dit is een geweldige dag voor de wetenschap en de mensheid”, zegt Pfizer-ceo Albert Bourla.

11 november: Nertsenhouders moeten vóór 1 januari hun bedrijven ruimen.

16 november: Het vaccin van Moderna is voor 95 procent effectief, maakt de farmaceut bekend.

17 november: De extra maatregelen van 1 november komen te vervallen. Musea, dierentuinen en zwembaden mogen weer open. De gedeeltelijke lockdown van 14 oktober blijft wel van kracht.

19 november: Koren wordt het zwijgen opgelegd. Per 1 december zet het kabinet het verbod op zingen in groepsverband om in een dringend advies.

Het antiwormmiddel ivermectine en het reumamedicijn tocilizumab blijken goed te helpen tegen corona.

20 november: De WHO raadt het gebruik van de virusremmer remdesivir bij coronapatiënten af.

23 november: Na Pfizer en Moderna komt ook AstraZeneca met goed nieuws over een coronavaccin. Het vaccin is volgens het bedrijf voor 62 tot 90 procent effectief, afhankelijk van de dosering.

26 november: Een groot deel van de horecabedrijven staat op omvallen, waarschuwt Koninklijke Horeca Nederland.

December

1 december: De mondkapjesplicht gaat in. Wie in binnenruimtes en het openbaar vervoer geen beschermend lapje draagt, riskeert een boete van 95 euro.

Mensen kunnen zich voortaan ook laten testen als ze klachtenvrij zijn.

2 december: De niet-risicogroepen kunnen zich vanaf augustus laten inenten tegen corona, verwacht de GGD. Risicogroepen zijn rond 4 januari al aan de beurt, denkt minister De Jonge.

8 december: Een kwart van de coronapatiënten op de ic is besmet met de levensgevaarlijke schimmel Aspergillus fumigatus, blijkt uit Nederlands onderzoek. Van hen overlijdt de helft. Mogelijk is het gebruik van de afweerremmer dexamethason de oorzaak.

9 december: Het kabinet komt met een extra steunpakket ter waarde van 3,7 miljard euro voor getroffen ondernemingen.

Met dank aan tijdlijncoronavirus.nl

Meer over
Oud en nieuw

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer