Verkiezingswinst Roemeense sociaaldemocraten schept onzekerheid
De parlementsverkiezingen in Roemenië lijken een overwinning voor de sociaaldemocratische oppositie (PSD) op te leveren, en daarmee een klap voor de huidige regeringscoalitie. Met de stemmen van 95 procent van de stembureaus geteld, staat de PSD op ongeveer 30 procent, terwijl de regerende liberalen van de pro-Europese premier Ludovic Orban (PNL) het met 25 procent van de stemmen moeten doen. De eerste peilingen na het sluiten van de stembussen gingen nog uit van een nek-aan-nekrace tussen beide partijen.
De PSD zal echter geen bondgenoten hebben in het nieuwe parlement en president Klaus Iohannis - lang een PSD-vijand - heeft gezegd dat hij niet zou toestaan dat de partij terugkeert naar de regering tijdens zijn huidige termijn, die afloopt in 2024.
Nadat uit een eerdere exitpoll bleek dat de PSD een onverwacht goed resultaat neerzette, zei PSD-leider Marcel Ciolacu: „Ik verwacht het aftreden van Orban, daar hebben Roemenen om gevraagd met hun stemmen.”
Om een stabiele nieuwe regering te vormen heeft Orban hoe dan ook coalitiepartners nodig. Daarvoor komt als eerste de centrumalliantie USR-Plus in aanmerking, die nu op 15,5 procent uitkomt en eveneens EU-gezind is. Hij kan ook een bondgenootschap sluiten met de UDMR-partij, die een Hongaarse minderheid vertegenwoordigt en op weg lijkt naar 6 procent. Deze partij heeft eerder aangegeven met de liberalen te willen samenwerken.
„De meerderheid die ongetwijfeld rond de PNL zal worden gevormd, zal buitengewoon kwetsbaar zijn”, omdat die zal afhangen van de uiteenlopende belangen van de andere partijen, zei politicoloog Adrian Taranu. De PNL zal volgens hem overgeleverd zijn aan de sociaaldemocraten om belangrijke hervormingen door het parlement te loodsen.
Die staan volgens Taranu in hun recht om ook een premierskandidaat voor te dragen bij president Iohannis, waarmee de sociaaldemocraten hem in verlegenheid kunnen brengen. De kans dat de PSD een meerderheid weet te smeden is echter vrijwel nihil. Het staatshoofd mag de taak om een regering te vormen onder de grondwet bovendien toevertrouwen aan de partij die het best in staat is om een meerderheid te verwerven.
De opkomst viel tegen. Van de 18 miljoen stemgerechtigde Roemenen kwam naar schatting hooguit een derde opdagen. Als belangrijkste oorzaak werd genoemd de om zich heen grijpende corona-epidemie. Die noodzaakte tot strenge veiligheidsmaatregelen als mondkapjes dragen, afstand houden en desinfecteren. Ook de groeiende afkeer van de politieke elite speelde een voorname rol.
Volgens de kiesraad waren Roemenen in het buitenland enthousiaster om hun stem uit te brengen; 200.000 expats hadden dat tot zondagmiddag laat gedaan, twee keer zoveel als vier jaar geleden.