Eerst maar even wat gegevens over waarom er zo hard gewerkt wordt aan de ontwikkeling van een vaccin. Virussen kunnen overspringen van de ene mens op de andere. Wanneer niemand tegen zo’n virus afweer heeft, blijft het zich verspreiden en raken veel mensen besmet: er ontstaat een epidemie. Sommige virussen, bijvoorbeeld mazelen, zijn zeer besmettelijk: dan gaat zo’n epidemie heel snel. Andere virussen, zoals bepaalde griepvirussen, zijn minder besmettelijk: dan verloopt een epidemie veel langzamer. Het coronavirus zit een beetje in de middenmoot.

Iemand die het virus heeft gehad, bouwt afweer (immuniteit) op en zal het virus niet of nauwelijks meer doorgeven aan anderen. Als er voldoende mensen onder de bevolking zijn die immuniteit hebben opgebouwd, komt de epidemie tot stilstand. Dan heeft nog niet iedereen het gehad, maar vindt het virus onvoldoende mensen meer om van de een naar de ander over te gaan. Er is dan groepsimmuniteit.

Voor een besmettelijk virus als mazelen moet wel 90 procent van de mensen immuun zijn voordat een epidemie uitdooft. Voor de minder besmettelijke griepvirussen stopt de epidemie al bij 30 procent immuniteit in de bevolking. Voor het coronavirus weten we dat ongeveer 60 procent van de bevolking immuun moet zijn voordat de epidemie tot stilstand komt. Dat heeft een aantal belangrijke gevolgen.

In Nederland betekent dit dat 11 tot 12 miljoen mensen uiteindelijk besmet zullen raken. Van deze mensen zullen er 65.000 tot 75.000 overlijden. Wereldwijd hebben we het dan over tientallen miljoenen doden, vergelijkbaar met de aantallen doden tijdens grote (wereld)oorlogen. Tot nu toe is, sinds maart, ongeveer 10 procent van de bevolking besmet geweest, dus het zal waarschijnlijk nog zeker een jaar of drie duren voordat de huidige epidemie tot stilstand komt. Nu er ook aanwijzingen zijn dat mensen slechts gedeeltelijke of tijdelijke immuniteit opbouwen, valt te verwachten dat het aantal dodelijke slachtoffers (veel) hoger zal liggen en dat de epidemie langer zal duren. Daarom de roep om de ontwikkeling van een vaccin.

Waar komt de weerstand onder ons tegen een vaccin dan toch vandaan? Diverse deskundigen en predikanten lieten hierover al hun licht schijnen, maar de meningen zijn nog zeker niet eensgezind. Ik herinner me van de polio-epidemie in 1978 dat (ook bij christelijke opinieleiders) de bereidheid om te vaccineren enorm toeneemt wanneer de ziektedreiging groter wordt. Als we de komende tijd steeds meer met de neus op de feiten worden gedrukt en er toenemend geliefden om ons heen wegvallen, zullen steeds meer neezeggers toch tot vaccinatie willen overgaan. Misschien dat we de gewenste 60 procent dan net gaan halen.

Ik begrijp de bezwaren tegen vaccineren best, maar ik betwijfel toch of ze oprecht zijn. In de Bijbel zien we dat er soms op het eerste oog vreemde middelen werden aangewend om genezing te bewerken. Hizkia’s zweren werden genezen door er een klomp vijgen op te leggen. Naäman werd van zijn melaatsheid genezen door zich te wassen in de vieze Jordaan. Jezus geneest de blinde met speeksel en modder. Stuk voor stuk op de ziekte gerichte en specifieke behandelingen, maar niet vrij van mogelijke bijwerkingen en gevaren. Maar steeds gaat het in de kern niet om het middel maar om Hem die erdoor wil werken. De grote Heelmeester nodigt ons uit om Hem te bidden om Zijn wonderlijke geneesmiddelen.

Die noodzaak tot gebed mis ik soms nog wat in de discussies. Ik was blij verrast en ook een beetje beschaamd dat een van onze voorgangers tijdens de kerkdienst nadrukkelijk bad voor de ontwikkeling van een werkzaam en veilig vaccin. Omdat de huidige corona-epidemie doet denken aan een oorlogssituatie. Het was een gebed ter navolging: want wie zou er bezwaar tegen hebben om een oprecht afgebeden en werkzaam vaccin te gebruiken?

De auteur is hoogleraar kinderlongziekten.