Amerikaanse aanval op Iran lijkt nu geen serieuze optie
Het kwam voor velen toch een beetje uit de lucht vallen. Donald Trump zou vorige week nog serieus hebben overwogen Iran aan te vallen. Realistisch scenario, of een ondoordachte manoeuvre van een president wiens dagen in het Witte Huis zijn geteld?
Een hooggeplaatste Amerikaanse functionaris onthulde enkele dagen geleden aan The New York Times dat Trump tijdens een vergadering met zijn belangrijkste veiligheidsadviseurs zou hebben gepolst welke opties er waren om Iraanse nucleaire installaties te bombarderen. De vraag volgde op een kritisch rapport van de VN-atoomwaakhond over een versnelling van het Iraanse programma voor de opwerking van uranium.
De adviseurs, onder wie vicepresident Mike Pence, minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo, minister van Defensie Christopher Miller en de hoogste Amerikaanse militair Mark Milley, legden de president weliswaar een aantal scenario’s voor, maar wisten hem uiteindelijk van zijn voornemen af te brengen.
Hoe reëel is de kans dat de Verenigde Staten daadwerkelijk een aanval op Iran lanceren? Het patroon bij eerdere speculaties over een dergelijk offensief geeft vooralsnog geen reden tot grote ongerustheid. In 2008 voorspelden analisten vrij stellig dat George W. Bush de Islamitische Republiek militair aan zou pakken voor hij uit het Witte Huis zou vertrekken.
Vergelijkbare geruchten deden de ronde in de nadagen van de eerste en tweede ambtstermijn van Barack Obama. Dat was ook nog eens in een periode dat de spanningen over het omstreden atoomprogramma van Teheran zo’n beetje het kookpunt naderden. En als de VS de kastanjes niet uit het vuur zouden halen, zou Israël de klus wel klaren – met groen licht en mogelijk hulp van de Amerikanen. De geschiedenis heeft echter anders geleerd.
Tikken
Dat neemt niet weg dat de spanningen tussen Teheran en Washington onverminderd hoog zijn. Sinds Trump zich uit de atoomdeal met Iran heeft teruggetrokken, heeft het Iraanse regime laten weten dat het zich niet langer aan de afspraken uit die overeenkomst gebonden acht. En het heeft ook de daad bij het woord gevoegd, door de verrijking van uranium tot ver boven de toegestane hoeveelheden en percentages op te schroeven.
Tegelijkertijd heeft Iran nog niet het niveau bereikt waarop het daadwerkelijk een atoombom kan produceren. Als dat punt in zicht komt, begint de tijd richting militair ingrijpen pas echt te tikken. Vooral Israël heeft steeds benadrukt dat het niet zal toestaan dat Iran kernwapens verwerft.
Aan de andere kant is het niet uitgesloten dat Trump in de nadagen van zijn presidentschap nog dramatische besluiten neemt. Amerikaanse media hebben de vinger gelegd bij de vervanging van minister van Defensie Mark Esper en andere topfunctionarissen in het Pentagon. Het zou de president meer speelruimte bieden om bevel tot omstreden militaire acties te geven.
Iran schendt opnieuw afspraken
Iran heeft woensdag toegegeven dat het opnieuw afspraken uit het atoomakkoord van 2015 heeft geschonden. Het land heeft geavanceerde centrifuges voor de verrijking van uranium in het ondergrondse nucleaire complex in Natanz in werking gesteld.
Inspecteurs van het Internationaal Atoomenergie Agenschap (IAEA) hadden de schending vorige week al in een rapport over de stand van zaken van het Iraanse atoomprogramma gemeld. De Iraanse vertegenwoordiger bij het IAEA bevestigde de inbreuk woensdag.
Onder het atoomakkoord mag Iran beperkt uranium verrijken met behulp van zogenaamde IR-1-centrifuges. In Natanz wordt nu echter gebruik gemaakt van de veel krachtiger IR-2-variant.
